Χρωμοενδοσκόπηση σε ελκώδη κολίτιδα – ανεύρεση επίπεδων πολυπόδων

Η ελκώδης κολίτιδα είναι μια χρόνια φλεγμονώδης νόσος που προσβάλλει αποκλειστικά το παχύ έντερο και συνήθως ακολουθεί μια κλινική πορεία που χαρακτηρίζεται από υφέσεις και εξάρσεις άλλοτε άλλης βαρύτητας. Είναι γνωστό πως οι ασθενείς με ελκώδη κολίτιδα και ιδίως αυτοί στους οποίους πάσχει όλο το παχύ έντερο [πανκολίτιδα] παρουσιάζουν αυξημένη πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου στο παχύ έντερο σε σχέση με τον φυσιολογικό πληθυσμό.Για τον λόγο αυτό, οι οδηγίες από τους διεθνείς οργανισμούς για την μελέτη των ιδιοπαθών φλεγμονωδών νοσημάτων του εντέρου, συνιστούν πως μετά από 7 χρόνια από την διάγνωση της νόσου να ξεκινά προληπτικός έλεγχος [screening] με κολονοσκόπηση ανά 1-2 έτη.

Το διαφορετικό στον καρκίνο που παρουσιάζεται σε έδαφος ελκώδους κολίτιδας σε σχέση με τον σποραδικό καρκίνο [που εμφανίζεται στον γενικό πληθυσμό] είναι πως η καρκινογένεση ακολουθεί διαφορετική πορεία. Με απλά λόγια, στον σποραδικό καρκίνο υπάρχουν προκαρκινικές καταστάσεις που ονομάζονται πολύποδες [είτε είναι με μίσχο-έμμισχοι, είτε άμισχοι, είτε επίπεδοι]. Οι πολύποδες παρουσιάζουν διάφορες μεταλλάξεις σε γονίδια και κάποια στιγμή μετατρέπονται σε καρκίνο. Γι’ αυτό η κολονοσκόπηση και η πολυποδεκτομή προλαμβάνει τον σποραδικό καρκίνο στο παχύ έντερο. Αντίθετα, στην ελκώδη κολίτιδα ο καρκίνος εμφανίζεται χωρίς να προϋπάρχουν πολύποδες.

Δημιουργούνται δυσπλαστικές αλλοιώσεις στο φυσιολογικό τοίχωμα που μετατρέπονται σε καρκίνο χωρίς συνήθως να είναι ορατές με τα κλασσικά συμβατικά ενδοσκόπια. Έχει υπολογισθεί πως για να βρεθεί μια τέτοια δυσπλαστική περιοχή [αν υπάρχει] πρέπει να ληφθούν κατά την διάρκεια της κολονοσκόπησης περίπου 60 βιοψίες από όλο το έντερο.

Τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί διάφορες τεχνικές κατά την διάρκεια της κολονοσκόπησης για τον εντοπισμό των δυσπλαστικών περιοχών στην ελκώδη κολίτιδα η σημαντικότερη των οποίων είναι η χρωμοενδοσκόπηση.

Η χρωμοενδοσκόπηση είναι μια τεχνική κατά την οποία ψεκάζεται το τοίχωμα του εντέρου με χρωστικές που κάνουν ορατές περιοχές που δεν φαίνονται με τα συνήθη ενδοσκόπια.Οι χρωστικές που χρησιμοποιούνται είναι η ινδική καρμίνη [indigo carmine] και το κυανό του μεθυλενίου [methylene blue] σε συγκέντρωση συνήθως 0.1%-0.2%. Αν ανευρεθούν περιοχές που είναι ύποπτες για δυσπλασία τότε αυτές θα μελετηθούν με πιο εξειδικευμένες τεχνικές όπως η μεγεθυντική ενδοσκόπηση με Narrow Band Imaging.

Η κολονοσκόπηση λοιπόν στην ελκώδη κολίτιδα ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΠΛΗ ΥΠΟΘΕΣΗ, και πρέπει να γίνεται από εκπαιδευμένους γαστρεντερολόγους στις μοντέρνες ενδοσκοπικές τεχνικές με τελευταίας τεχνολογίας μηχανήματα.

Είναι γνωστό πως ο σποραδικός καρκίνος στο παχύ έντερο αναπτύσσεται πάνω σε έδαφος πολυπόδων οι οποίοι είναι προκαρκινικές μορφές.

Υπάρχουν 3 είδη πολυπόδων στο παχύ έντερο:

• Οι έμμισχοι πολύποδες που έχουν μίσχο [δηλ κοτσάνι] και προβάλλουν από την επιφάνεια του εντέρου
• Οι άμισχοι πολύποδες που προβάλλουν χωρίς όμως να έχουν εμφανές κοτσάνι.
• Οι επίπεδοι πολύποδες που δεν προβάλλουν ή προβάλλουν ελάχιστα από την επιφάνεια του εντέρου

Οι επίπεδοι πολύποδες πολύ συχνά είναι πολύ δύσκολο να φανούν με το ανθρώπινο μάτι και αυτό γιατί τα όρια τους δεν είναι διακριτά. Ψεκάζοντας το παχύ έντερο με χρωστικές ακριβώς όπως στην ελκώδη κολίτιδα τονίζονται τα όρια των πολυπόδων και γίνονται ευκολότερα διακριτοί.

Τα τελευταία χρόνια έχει φανεί πως κάποιοι από τους επίπεδους πολύποδες τα “οδοντωτά αδενώματα” είναι πιο επικίνδυνα και μεταπίπτουν πιο γρήγορα σε καρκίνο σε σχέση με τα κλασσικά αδενώματα. Τα οδοντωτά αδενώματα βρίσκονται συνήθως στο δεξί κόλον και αναγνωρίζονται πιο εύκολα με χρωμοενδοσκόπηση.