Τα πάχη μου τα κάλλη μου; Όχι για το συκώτι!

Γράφει η
Δρ. Παρασκευή Φυτιλή
Γαστρεντερολόγος- Ηπατολόγος
Υπεύθυνη Ηπατολογικού Ιατρείου, Γενική Κλινική ΜΗΤΕΡΑ

Όταν μιλάμε για λιπώδες ήπαρ/ ηπατική στεάτωση αναφερόμαστε στην εναπόθεση λίπους στο συκώτι. Όταν η εναπόθεση αυτή οφείλεται πρωτογενώς σε μεταβολικούς παράγοντες και όχι σε δευτεροπαθή αίτια, όπως η κατανάλωση αλκοόλ, τότε μιλάμε για την Μη Αλκοολική Λιπώδη Νόσο του Ήπατος (ΜΑΛΝΗ).

Και ενώ στην πλειονότητα των ασθενών η εναπόθεση λίπους δεν προκαλεί κάποια σοβαρή βλάβη, σε κάποιους ασθενείς θα εκδηλωθεί ηπατική φλεγμονή (στεατοηπατίτιδα) που σε βάθος χρόνου θα εξελιχθεί σε ίνωση και κίρρωση του ήπατος αυξάνοντας τον κίνδυνο για ηπατοκυτταρικό καρκίνο.

Η Μη Αλκοολικής Λιπώδης Νόσος του Ήπατος είναι μια σιωπηλή νόσος που αφορά το 1/3 του πληθυσμού, οι βλάβες της στο συκώτι συνήθως διαγιγνώσκονται όταν η νόσος έχει ήδη προχωρήσει μη αναστρέψιμα γι’ αυτό απαιτείται ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και εγρήγορση τόσο από την πλευρά των γιατρών όσο και από τους ασθενείς. Η έγκαιρη διάγνωση μας δίνει την δυνατότητα με απλές θεραπευτικές επεμβάσεις να διακόψουμε την πορεία της νόσου και σε πολλές περιπτώσεις να αναστρέψουμε τις υφιστάμενες βλάβες στο συκώτι αποφεύγοντας την πορεία προς την ίνωση και την κίρρωση του ήπατος.

Μη Αλκοολική Λιπώδη Νόσο του Ήπατος

Η Μη Αλκοολική Λιπώδη Νόσο του Ήπατος είναι η ηπατική εκδήλωση του μεταβολικού συνδρόμου. Το μεταβολικό σύνδρομο είναι μια συστηματική νόσος. Οι ασθενείς συνήθως (όχι όμως πάντα) έχουν αυξημένο σωματικό βάρος και πάσχουν από συνοδά νοσήματα (διαβήτη τύπου 2, υπερλιπιδαιμία, υπέρταση, στεφανιαία νόσο, καρδιαγγειακά συμβάματα) και για το λόγο αυτό πρέπει να παρακολουθούνται εκτός από τον ηπατολόγο και από την αντίστοιχη ομάδα ιατρών.

Ποια είναι τα αίτια της Μη Αλκοολικής Λιπώδης Νόσου του Ήπατος;

Τα αίτια της Μη Αλκοολικής Λιπώδης Νόσου του Ήπατος είναι ετερογενή και στην πλειονότητα των ασθενών έχει ήπια πορεία χωρίς έντονα συμπτώματα. Στην απουσία συμπτωμάτων οφείλεται το γεγονός ότι η διάγνωση συνήθως γίνεται σχετικά αργά, όταν η ηπατική βλάβη είναι προχωρημένη και μη αναστρέψιμη. Για αυτό είναι πολύ σημαντικό ο κλινικός γιατρός που έρχεται σε επαφή με ασθενείς με μεταβολικό σύνδρομο να είναι ευαισθητοποιημένος και να ψάχνει ενεργά γι’ αυτούς που έχουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν στεατοηπατίτιδα. Η αρχική εκτίμηση του ασθενούς μπορεί να γίνει με απλές εξετάσεις αίματος σε συνδυασμό με υπερηχογράφημα και ελαστογραφία ήπατος (σχετικά νέα μέθοδος που μας δίνει πληροφορίες για το μέγεθος της βλάβης που έχει προκληθεί). Από τις μη επεμβατικές εξετάσεις θα εκτιμηθεί ο κίνδυνος της νόσου και στη συνέχεια ο ηπατολόγος θα συστήσει πιο εξειδικευμένες εξετάσεις όταν και όπου χρειάζεται.

Έγκαιρη διάγνωση της Μη Αλκοολικής Λιπώδης Νόσου του Ήπατος

Η πορεία προς την ίνωση/ κίρρωση ήπατος είναι δυνητικά αναστρέψιμή όταν η νόσος διαγνωστεί έγκαιρα. Η σημαντικότερη θεραπευτική παρέμβαση είναι η απώλεια σωματικού βάρους μέσω της αλλαγής των διατροφικών συνηθειών και της αύξησης της σωματικής δραστηριότητας. Συνήθως οι ασθενείς χρειάζονται υποστήριξη από ομάδα διαιτολόγων, ψυχολόγων, γυμναστών.

Για τις πιο προχωρημένες περιπτώσεις οι φαρμακευτικές μας επιλογές είναι προς το παρόν περιορισμένες αλλά γίνονται σοβαρότατες προσπάθειες από τις φαρμακοβιομηχανίες για να βρεθούν φάρμακα που αναστέλλουν ή υποστρέφουν την ηπατική ίνωση. Φάρμακα που έχουν βρεθεί ότι βοηθάνε στην αναστολή της νόσου είναι η βιταμίνη Ε και ορισμένες κατηγορίες αντιδιαβητικών φαρμάκων που χρησιμοποιούνται στο διαβήτη τύπου 2.

Σε μελέτες φάσης ΙΙ και ΙΙΙ βρίσκονται αυτή τη στιγμή πολλές άλλες ουσίες οι οποίες δρουν με διαφορετικούς μηχανισμούς σε διάφορα στάδια της νόσου με κοινό στόχο την αναστολή της εξέλιξης της φλεγμονής και της ίνωσης του ήπατος. Η επιστημονική κοινότητα προσβλέπει στη χρήση των νέων φαρμάκων στα επόμενα χρόνια ώστε να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής των ασθενών μας.

Μέχρι τότε σε εξαιρετικά σοβαρά περιστατικά τη λύση θα δώσει μια βαριατρική επέμβαση η οποία θα βοηθήσει στη σημαντική απώλεια βάρους που είναι απαραίτητη για να υποστραφεί η στεατοηπατίτιδα.

Η λιπώδης νόσος του ήπατος προβλέπεται να μας απασχολήσει έντονα τα επόμενα χρόνια καθώς η νόσος εξαπλώνεται ύπουλα, ο επιπολασμός της στις αναπτυγμένες κοινωνίες βαίνει αυξανόμενος και ήδη αποτελεί σημαντική αιτία χρόνιας ηπατοπάθειας καθώς και μεταμόσχευσης ήπατος. Είναι η επόμενη μάστιγα που καλείται να αντιμετωπίσει η ιατρική κοινότητα και απαιτεί συνεργασία γιατρών από διάφορες ειδικότητες καθώς και προσωποποιημένη ιατρική λόγω της ετερογένειας της.