Συνήθη προβλήματα όρασης στα παιδιά

Γράφει η
Γεωργία Χρούσου
Παιδο-οφθαλμίατρος
Διευθύντρια Παιδο-οφθαλμολογικού Τμήματος Παίδων ΜΗΤΕΡΑ

Από τη γέννηση μέχρι και περίπου την ηλικία των 9 ετών, ο οφθαλμός του παιδιού βρίσκεται σε συνεχή ανάπτυξη και είναι ευάλωτος σε αναπτυξιακές ανωμαλίες. Προβλήματα, όπως διαθλαστικά σφάλματα (ανάγκη για γυαλιά) ή στραβισμός μπορεί να οδηγήσουν σε απώλεια της σωστής συνεργασίας των οφθαλμών και αμβλυωπία («τεμπέλικο μάτι»). Ποια είναι, λοιπόν, τα πιο κοινά προβλήματα και πώς αντιμετωπίζονται;

Διαθλαστικές ανωμαλίες

Οι διαθλαστικές ανωμαλίες είναι το πιο συχνό οφθαλμολογικό πρόβλημα για τα παιδιά. Οι ανωμαλίες αυτές είναι η μυωπία, η υπερμετρωπία και ο αστιγματισμός. Όταν υπάρχουν στον έναν μόνο οφθαλμό, είναι ακόμα πιο δύσκολη η εντόπισή τους, καθώς το παιδί δεν δείχνει σημεία ότι δεν βλέπει καλά. Η έγκαιρη χορήγηση γυαλιών σε αυτές τις περιπτώσεις είναι επιβεβλημένη για βελτίωση της όρασης και την αποφυγή της αμβλυωπίας. Ιδιαίτερα για τα παιδιά της σχολικής ηλικίας, τα γυαλιά μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά στη σωστή παρουσία του παιδιού στην τάξη. Τα περισσότερα παιδιά των μικρών τάξεων που χρειάζονται γυαλιά, δεν παραπονιούνται ότι δεν βλέπουν καλά, με αποτέλεσμα να μένουν πίσω στο σχολικό πρόγραμμα και να γίνονται εσωστρεφή.

Ο στραβισμός

Ο στραβισμός είναι συχνό πρόβλημα στα πρώτα χρόνια της ζωής, με τις μισές περιπτώσεις να υπάρχουν από τη γέννηση. Η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπισή του είναι σημαντική για την αποφυγή μόνιμων προβλημάτων από τη διόφθαλμη όραση και την αποφυγή της αμβλυωπίας.

Ο μεγαλύτερος μύθος που κυκλοφορεί σχετικά με τον στραβισμό είναι ότι «μπορεί να φτιάξει από μόνος του». Στην πραγματικότητα ποτέ ο στραβισμός «δεν φτιάχνει» από μόνος του. Οι γονείς πρέπει να γνωρίζουν ότι ο πραγματικός στραβισμός χρειάζεται αντιμετώπιση, όπως γυαλιά, χειρουργείο ή και τα δύο, ανάλογα με την περίπτωση.

Σε περίπτωση που ο στραβισμός έχει δημιουργήσει αμβλυωπία ενός οφθαλμού χρειάζεται αντιμετώπισή της με αποκλεισμό του υγιούς οφθαλμού μερικές ώρες την ημέρα (ή εναλλακτικά ενστάλλαξη σταγόνων που θολώνουν τον υγιή οφθαλμό) για ένα διάστημα.

Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι, εκτός από την αποκατάσταση της λειτουργικότητας, η έγκαιρη διόρθωση του στραβισμού αποκαθιστά την αισθητική εμφάνιση του παιδιού και αποφεύγονται τυχόν ψυχολογικές επιπτώσεις.

Οι λοιμώξεις και οι αλλεργίες

Οι λοιμώξεις είναι συχνές στην παιδική ηλικία γιατί τα παιδιά αγγίζουν συχνά τα μάτια τους, με αποτέλεσμα την εισαγωγή μικροβίων και ιών. Βακτηριακές και ιογενείς επιπεφυκίτιδες είναι οι πιο συχνές λοιμώξεις και αντιμετωπίζονται από τον παιδίατρο ή οφθαλμίατρο με τοπική συνήθως αγωγή.

Οι αλλεργίες είναι από τα πιο ενοχλητικά, χρόνια προβλήματα της παιδικής ηλικίας. Αντιμετωπίζονται συνήθως με τοπικά αντιισταμινικά και σπάνια, σε περιπτώσεις έξαρσης, μπορεί να χρησιμοποιηθούν τοπικά κορτιζονούχα για μερικές ημέρες. Η πρόγνωση των οφθαλμικών αλλεργιών είναι, ευτυχώς, πολύ καλή, με τα περισσότερα παιδιά να έχουν λιγότερα ή καθόλου προβλήματα μετά την πρώτη δεκαετία της ζωής τους.

Η πρόληψη, με την εξέταση όλων των παιδιών από οφθαλμίατρο πριν από το νηπιαγωγείο, και η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση τυχόν προβλημάτων που οι γονείς παρατηρούν συμβάλλει στο να αποφευχθούν μόνιμες βλάβες στον αναπτυσσόμενο οφθαλμό του παιδιού.