Συμπτωματολογία του αναπνευστικού συστήματος

Γράφει ο
Μιχαήλ Δωρής
Επεμβατικός Πνευμονολόγος
Διευθυντής Πνευμονολογικής Κλινικής ΜΗΤΕΡΑ

Οι παθήσεις του αναπνευστικού εκδηλώνονται συνήθως με τα παρακάτω συμπτώματα, που όταν εμφανισθούν πρέπει να ζητήσετε την συμβουλή του Πνευμονολόγου.

ΔΥΣΠΝΟΙΑ

Ανάλογα με τη χρονική διάρκεια των συμπτωμάτων, η δύσπνοια διακρίνεται στην οξεία, η οποία επέρχεται αιφνίδια και τη χρόνια όταν τα συμπτώματα διαρκούν μεγάλο χρονικό διάστημα. Ανάλογα με το βαθμό της φυσικής προσπάθειας που απαιτείται προκειμένου να εκλυθεί το σύμπτωμα, διακρίνεται στη δύσπνοια ηρεμίας και τη δύσπνοια της προσπάθειας. Άλλοι τύποι δύσπνοιας είναι η παροξυσμική νυκτερινή δύσπνοια που επέρχεται κατά τη διάρκεια του ύπνου και η ορθόπνοια, κατά την οποία ο ασθενής εγείρεται από το κρεβάτι του με έντονο αίσθημα έλλειψης αέρα.

Σε οποιοδήποτε ασθενή που εμφανίζεται δύσπνοια είναι δυνατό να συνυπάρχουν και άλλα ευρήματα όπως ταχυκαρδία, ταχύπνοια, κυάνωση και πυρετός. Κατά την κλινική εξέταση είναι δυνατό να παρατηρηθεί ελάττωση της κινητικότητας των ημιθωρακίων, χρήση των επικουρικών μυών της αναπνοής και συρίττουσα αναπνοή.

Ποιες είναι οι αιτίες εμφάνισης της δύσπνοιας;

• όλες οι παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος
• παθήσεις της καρδιάς (καρδιακή ανεπάρκεια, έμφραγμα)
• παθήσεις άλλων συστημάτων (αναιμία, υπερθυρεοειδισμός, παχυσαρκία, απόφραξη ανώτερων αεροφόρων οδών)
• ψυχογενής παράγοντας (κρίση πανικού).

Σε οποιαδήποτε περίπτωση θα πρέπει ο ασθενής να υποβάλλεται σε πλήρη κλινικό και εργαστηριακό έλεγχο που περιλαμβάνει λήψη ιστορικού, κλινική εξέταση, ακτινογραφία θώρακα, σπιρομέτρηση και άλλες ειδικότερες παρακλινικές εξετάσεις που ο γιατρός θα κρίνει απαραίτητες.

ΒΗΧΑΣ

Ο βήχας είναι η έντονη και βίαιη εκπνευστική προσπάθεια που αποσκοπεί στην απομάκρυνση από τους πνεύμονες εκκρίσεων, βλαβερών ουσιών ή σωμάτων. Ο βήχας χαρακτηρίζεται ως ξηρός ή παραγωγικός όταν συνοδεύεται από αποβολή πτυέλων και ως οξύς ή χρόνιος όταν διαρκεί πάνω από 3 εβδομάδες.

Ποιες είναι οι αιτίες εμφάνισης του βήχα;    

• Ιογενείς και μικροβιακές λοιμώξεις του ανωτέρου και κατωτέρου αναπνευστικού συστήματος
• Άσθμα – Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια
• Διάμεσες πνευμονοπάθειες. Πνευμονική ίνωση, σαρκοείδωση
• Ξένο σώμα στο βρογχικό δένδρο
• Καρκίνος Πνεύμονα
• Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.
• Συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια- βαλβιδοπάθεια
• Παρενέργειες φαρμάκων
• Ψυχογενής βήχας

ΑΙΜΟΠΤΥΣΗ

Η αιμόπτυση είναι η αποβολή αίματος με το βήχα. Μπορεί το αίμα να είναι κόκκινο ζωηρό ή σκούρο ή να υπάρχει πρόσμιξη στα πτύελα με αίμα. Συνήθως η ποσότητα του αίματος είναι μικρή, όμως υπάρχουν περιπτώσεις που η αιμόπτυση είναι μεγάλη και απειλητική για τη ζωή. Όταν κάποιος παρατηρήσει αιμόπτυση θα πρέπει να ζητήσει άμεσα ιατρική βοήθεια.

Τα πιο συνηθισμένα αίτια αιμόπτυσης είναι:

• Χρόνια βρογχίτιδα (καπνιστές)
• Λοιμώξεις
• Βρογχεκτασίες
• Λήψη αντιπηκτικών φαρμάκων

Λιγότερο συνηθισμένα αίτια είναι:

• Καρδιαγγειακά νοσήματα: στένωση μιτροειδούς
• Πνευμονική εμβολή
• Διαταραχές στην πήξη του αίματος
• Φυματίωση
• Καρκίνος Πνεύμονα
• Αυτοάνοσα νοσήματα
• Χρήση ναρκωτικών ουσιών

ΣΥΡΙΓΜΟΣ ή ΣΥΡΙΤΤΟΥΣΑ ΑΝΑΠΝΟΗ

Είναι το αποτέλεσμα της βεβιασμένης διέλευσης του αέρα μέσω στενωμένων αεραγωγών στους πνεύμονες, ήχος που ο ασθενής περιγράφει ως «σφύριγμα της αναπνοής», «βράσιμο στο στήθος» ή «γατάκια».

Τι μπορεί να προκαλεί τον συριγµό:

• Άσθµα
• Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ)
• Χρόνια ή οξεία βρογχίτιδα
• Αλλεργίες
• Ξένο σώμα στους βρόγχους
• Καρκίνος πνεύμονα
• Απόφραξη ανώτερων αεραγωγών
• Καρδιακή ανεπάρκεια (καρδιακό άσθμα)

ΑΠΟΧΡΕΜΨΗ

Η απόχρεμψη είναι ένα μείγμα εκκρίσεων από το τραχειοβρογχικό δένδρο που αποβάλλεται με το βήχα. Φυσιολογικά παράγεται μια μικρή ποσότητα βλέννας (πτύελα) καθημερινά που έχει σκοπό να απομακρύνει από το βρογχικό δένδρο βλαβερές ουσίες και σωματίδια χωρίς να προκαλεί βήχα. Σε περίπτωση φλεγμονής των βρόγχων όμως παράγεται μεγάλη ποσότητα πτυέλων τα οποία απομακρύνονται με το βήχα. Τα πτύελα χαρακτηρίζονται ανάλογα με τη σύστασή τους μπορεί να είναι αφρώδη, υδαρή, βλεννώδη και πυώδη, ανάλογα με το χρώμα τους άσπρα, κίτρινα πρασινωπά, καφεοειδή, ανάλογα με την ποσότητά τους και τη διάρκειά τους.

Ποια είναι τα συνήθη αίτια της απόχρεμψης;

• Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ)
• Άσθµα
• Λοιμώξεις ανωτέρου και κατωτέρου αναπνευστικού
• Βρογχεκτασίες
• Καρκίνος

ΘΩΡΑΚΙΚΟ ΑΛΓΟΣ (πόνος στο θώρακα)

Το θωρακικό άλγος χωρίζεται σε δύο μεγάλες κατηγορίες. Σε αυτό που δεν επηρεάζεται από τις αναπνευστικές κινήσεις και είναι μόνιμο και σε αυτό που επηρεάζεται από τις αναπνευστικές κινήσεις και ιδίως από τη βαθιά εισπνοή, δηλαδή διαλείπον.

Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν ο πόνος του εμφράγματος, του πνευμοθώρακα, του πνευμονικού καρκίνου, της σημαντικής συλλογής υγρού κ.ά., ενώ το διαλείπον άλγος είναι χαρακτηριστικό της πνευμονικής εμβολής, της φλεγμονής του υπεζωκότα (κατά βάση σε λοιμώξεις), των κακώσεων του θωρακικού τοιχώματος και άλλων πιο εξειδικευμένων καταστάσεων.