Σπονδυλόλυση / σπονδυλολίσθηση

Γράφει ο
Ηλίας Παπαδόπουλος
Χειρουργός Σπονδυλικής Στήλης / Σκολίωσης
Διευθυντής Τμήματος Σπονδυλικής Στήλης ΜΗΤΕΡΑ

Η σπονδυλόλυση είναι η πρώτη αιτία πόνου στη μέση στην παιδική ηλικία (κυρίως στην εφηβεία). Πρόκειται για κάταγμα στα οπίσθια στοιχεία του 5ου οσφυϊκού σπονδύλου (συνήθως),το οποίο ονομάζεται «λύση», άρα το κάταγμα αυτό ονομάζεται «σπονδυλόλυση».

Σε ένα τέταρτο των παιδιών με σπονδυλόλυση, ο 5ος οσφυϊκός σπόνδυλος θα ολισθήσει μπροστά επί του υποκείμενου σπονδύλου (του πρώτου ιερού: Ι1), οδηγώντας στη σπονδυλολίσθηση.

Η σπονδυλόλυση είναι πολύ συνηθισμένη πάθηση και εμφανίζεται σε περίπου 8% των παιδιών, αλλά το ποσοστό αυτό ανεβαίνει έως και 20% στα παιδιά που κάνουν συστηματικά αθλητισμό.

Συμπτώματα

• Η σπονδυλόλυση συνήθως εμφανίζεται μετά από έντονη άθληση και προκαλεί πόνο που εντοπίζεται μόνο στη μέση (πόνος στη μέση στους εφήβους είναι σπονδυλόλυση μέχρις αποδείξεως του εναντίου).
• Στη σπονδυλολίσθηση, εκτός από τον πόνο στη μέση, μπορεί να υπάρχουν και πόνος στους γλουτούς, μυϊκοί σπασμοί, αδυναμία κάτω άκρων, διαταραχή της βάδισης.

Διάγνωση

Γίνεται με SPECT-CT (αξονική τομογραφία σε συνδυασμό με έγχυση ραδιοφαρμάκου), που υπάρχει μόνο στο Νοσοκομείο ΥΓΕΙΑ για όλη την Ελλάδα.

Εναλλακτικά γίνεται με ταυτόχρονη αξονική και μαγνητική τομογραφία της μέσης. Ο τελευταίος συνδυασμός χρησιμοποιείται και για την παρακολούθηση της σπονδυλόλυσης.

Συντηρητική αντιμετώπιση

Η κλασική αντιμετώπιση της οξείας σπονδυλόλυσης είναι αυτή του κατάγματος, δηλαδή ανάπαυση, αποχή από δραστηριότητες και ακινητοποίηση (ζώνη). Η πρόοδος της θεραπείας παρακολουθείται με μαγνητική και αξονική ταυτόχρονα κάθε μήνα. Η συνολική διάρκεια είναι ένα τρίμηνο, μετά το οποίο μπορεί το παιδί σταδιακά να επανέλθει στις δραστηριότητες. Δόκιμο είναι να προηγηθεί περίοδος φυσικοθεραπείας.

Σε περίπτωση που η θεραπεία ακινητοποίησης αστοχήσει και το κάταγμα δεν ιαθεί («κολλήσει»),είναι δυνατόν το παιδί να έχει σποραδικά πόνους στη μέση, που όμως δεν αλλάζουν την ποιότητα ζωής του ούτε είναι απαγορευτικοί για το μέλλον του (είτε επαγγελματικά είτε στον αθλητισμό). Σε αυτή την περίπτωση, ο πόνος προλαμβάνεται διά της καλής φυσικής κατάστασης (ενδυνάμωση μυών κοιλιάς και πλάτης). Στις σποραδικές κρίσεις πόνου η θεραπεία είναι παυσίπονα και φυσικοθεραπεία. Η ακινητοποίηση με ζώνη και η παρατεταμένη αποχή από τα αθλήματα δεν έχουν καμία πρακτική αξία.

Χειρουργική αντιμετώπιση

Το χειρουργείο έχει θέση στη σπονδυλόλυση σε περίπτωση που ο πόνος εμποδίζει τον πρωταθλητισμό και στη σπονδυλολίσθηση στις περιπτώσεις:

• που δεν υπάρχει ανακούφιση παρά τη συντηρητική αγωγή
• η ολίσθηση είναι μεγάλου βαθμού.

Η κλασική χειρουργική αντιμετώπιση συνίσταται σε σπονδυλοδεσία (με αποσυμπίεση νεύρων στη σπονδυλολίσθηση). Τα παιδιά αναρρώνουν πλήρως μετά

τα χειρουργεία αυτά, χωρίς να επηρεάζεται η κινητικότητα της σπονδυλικής στήλης, δεδομένου ότι οι περισσότερες επεμβάσεις αφορούν σπονδυλοδεσίες ενός επιπέδου (Ο5-Ι1). Η δε επάνοδος στον αθλητισμό δύναται να είναι πλήρης.