Ψυχιατρικά νοσήματα και παχυσαρκία

Γράφει η
Μαρία Κούντζα
Ψυχίατρος, Επιστημονική Υπεύθυνη του Κέντρου Ημέρας ΑΝΑΣΑ

Από τις πρώτες στιγμές της ζωής του ατόμου η πρόσληψη της τροφής αποτελεί όχι μόνον την αναγκαία συνθήκη για την ίδια την επιβίωσή του, αλλά και το βασικότερο μέσο για διαμόρφωση της ψυχικής σύνδεσης του βρέφους με τη μητέρα-τροφό του. Η αναζήτηση του φαγητού για την ικανοποίηση του αισθήματος της πείνας αρχίζει σταδιακά να γίνεται ένα ÇπαιχνίδιÈ διαντίδρασης ανάμεσα στους δύο, μέσα από το οποίο το παιδί καταφέρνει τελικά να κερδίσει την αυτονομία του.

Η σπουδαιότητα, λοιπόν, της πρόσληψης της τροφής για την ικανοποίηση όχι μόνο των σωματικών αναγκών, αλλά και για την απαρτίωση των ψυχικών λειτουργιών του ατόμου, εξηγεί τον λόγο που σε πολλές ψυχιατρικές παθήσεις αποτελεί μια από τις παραμέτρους που διαταράσσονται, προκαλώντας συμπτώματα που μορφοποιούνται προς διαφορετικές κατευθύνσεις: είτε ως ακούσια απώλεια βάρους λόγω της απώλειας της όρεξης (καταθλιπτικές διαταραχές) είτε ως εκούσια μείωση της ποσότητας της τροφής με στόχο την απώλεια βάρους (ψυχογενής ανορεξία) είτε ως κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων τροφής, που μπορεί να οδηγήσει τον ασθενή στην παχυσαρκία.

Αν και σε κάποιες από τις νευρωσικές διαταραχές (αγχώδεις διαταραχές, ήπιες καταθλιπτικές διαταραχές) οι πάσχοντες συχνά καταφεύγουν στην κατανάλωση αυξημένων ποσοτήτων φαγητού για να κατευνάσουν τα δυσάρεστα συναισθήματά τους, με αποτέλεσμα την αύξηση του σωματικού τους βάρους, στις διαταραχές αυτές σπάνια παρατηρείται η εικόνα της νοσογόνου παχυσαρκίας ως απότοκου της ψυχιατρικής διαταραχής.

Οι ψυχιατρικές διαταραχές που κατ᾽ εξοχήν συνδέονται με την παχυσαρκία είναι οι ψυχώσεις (σχιζοφρένεια, διπολική διαταραχή), όπως επίσης και η διαταραχή της επεισοδιακής υπερφαγίας, που περιγράφηκε και μελετήθηκε ως ξεχωριστή κλινική οντότητα σχετικά πρόσφατα, ενώ από το 2013, με βάση την τελευταία έκδοση του Διαγνωστικού και Στατιστικού Εγχειριδίου Ψυχικών Διαταραχών της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας (DSM-V), συγκαταλέγεται στις τρεις τυπικές διαταραχές πρόσληψης τροφής.

Στην παρούσα ομιλία θα γίνει αναφορά στις προαναφερθείσες ψυχιατρικές διαταραχές στις οποίες εμπλέκεται η παχυσαρκία είτε ως σύμπτωμα είτε και ως επιπλοκή, και θα συζητηθεί ο δύσκολος και καθοριστικός ρόλος των γιατρών (γενικών γιατρών, παθολόγων, ενδοκρινολόγων, γυναικολόγων) στη διαχείριση αυτών των ασθενών, καθώς και η σημασία της συνεργασίας του γιατρού με τον ειδικό ψυχίατρο.

Το άρθρο γράφτηκε στο περιοδικό Ιατρικά Ανάλεκτα του Ομίλου ΥΓΕΙΑ για το Συνέδριο Παχυσαρκίας: Νόσος και Απειλή – Νεώτερες εξελίξεις.

Δείτε όλες τις ομιλίες για το Συνέδριο ” Παχυσαρκί: Νόσος και Απειλή – Νεώτερες εξελίξεις” εδώ