Ξένα σώματα στο λάρυγγα και την τραχεία. Πως αντιμετωπίζονται;

Πολύ συχνά παιδιά ηλικίας κάτω των 3 ετών, αντί να καταπιούν, εισπνέουν ένα ξένο σώμα με αποτέλεσμα την απόφραξη του λάρυγγα και της τραχείας.

Γράφει ο
Μήνας Ν. Αρτόπουλος MD.,
Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος, Διευθυντής Ω.Ρ.Λ. Τμήματος Χειρουργικής Τραχήλου – Θυρεοειδούς, Γενικής Κλινικής και Παίδων ΜΗΤΕΡΑ

Αυτό γίνεται γιατί:

1. ο μηχανισμός κατάποσης είναι σχετικά ανώριμος
2. δεν έχουν αναπτυχτεί πλήρως οι γομφίοι και οι προγόμφιοι με αποτέλεσμα να γίνεται ατελής σύγκλειση του οδοντικού φραγμού
3. το αντανακλαστικό του βήχα δεν είναι πλήρως ανεπτυγμένο
4. η θέση του λάρυγγα είναι υψηλότερη συγκριτικά με τους ενήλικες

Πολύ σημαντικές παράμετροι είναι επίσης:

• H ανεπαρκής ενημέρωση των γονέων
• H πλημμελής επίβλεψη των παιδιών
• O μη ασφαλής σχεδιασμός διαφόρων παιχνιδιών
• Κοινωνικοί και οικονομικοί παράγοντες που συνθέτουν το περιβάλλον στο οποίο ζει το παιδί

Ποια είναι τα συμπτώματα:

Πολύ σημαντικό είναι το ιστορικό, όπως το περιγράφουν οι γονείς (ή οι άνθρωποι που ήταν δίπλα στο παιδί όταν συνέβη το γεγονός). Μπορεί να αναφέρουν επεισόδιο «πνιγμονής» με παροξυσμικό βήχα, συριγμό, έκλυση του αντανακλαστικού του εμέτου, δυσκολία στην  αναπνοή και κυάνωση. Τα συμπτώματα αυτά διαρκούν από λίγα δευτερόλεπτα έως λίγα λεπτά μέχρι να εγκατασταθεί το ξένο σώμα σε κάποιο σημείο των βρόγχων.

Συχνά ακολουθούν επεισόδια βήχα, πυρετική κίνηση ή δύσπνοια στην περίπτωση κατά την οποία εγκαθίσταται το ξένο σώμα στην τρόπιδα. Ωστόσο, αντίστοιχη συμπτωματολογία δύναται να εκδηλωθεί και χωρίς την παρουσία ξένου σώματος.
Οι επιπλοκές από ένα αδιάγνωστο ξένο σώμα στο τραχειοβρογχικό δέντρο περιλαμβάνουν την πνευμονία, την ατελεκτασία, τον πνευμοθώρακα, τον υδροπνευμοθώρακα, τη στένωση βρόγχων, τις βρογχιεκτασίες όπως και την πιθανή μετατόπιση του ξένου σώματος και ενσφήνωση αυτού σε περιφερικότερη θέση. Τέτοιες επιπλοκές εκδηλώνονται σε ποσοστό 22-33%, με συχνότερη αυτών την πνευμονία.

Πως γίνεται η διάγνωση και ποια είναι η θεραπεία:

Η διάγνωση θα τεθεί από το ιστορικό της εισρόφησης του ξένου σώματος, την κλινική εικόνα του μικρού ασθενή και τον ακτινολογικό έλεγχο.
Σε ένα παιδί που είναι κλινικά σταθερό και συνεργάσιμο η απλή ακτινογραφία θώρακος μπορεί να εμφανίσει μεγάλη ποικιλία ευρημάτων, από φυσιολογικό πνευμονικό παρέγχυμα έως πλήρη απόφραξη του ενός βρόγχου, εμφύσημα με παρεκτόπιση του μεσαυλίου και της καρδίας προς την υγιή πλευρά και απεικόνιση του ξένου σώματος (εφόσον αυτό είναι ακτινοσκιερό). Στην πλειοψηφία των περιστατικών μας δεν ανευρέθησαν αξιόπιστα ακτινοσκοπικά ευρήματα που να συνέβαλαν στη διάγνωση.

Όπως προκύπτει και από τη βιβλιογραφία, ο φυσιολογικός ακτινολογικός έλεγχος δεν αποκλείει την ύπαρξη ξένου σώματος. Σε ποσοστό 24% των θετικών βρογχοσκοπήσεων (ανεύρεση ξένου σώματος) ο ακτινολογικός έλεγχος είναι φυσιολογικός.

Για τον λόγο αυτό ανεξάρτητα με το φυσιολογικό ή μη ακτινοσκοπικό έλεγχο, σε παιδιά με ύποπτο ιστορικό ή με χαρακτηριστική συμπτωματολογία εισρόφησης ξένου σώματος κρίνεται απαραίτητη η διενέργεια διερευνητικής βρογχοσκόπησης για επιβεβαίωση ή όχι της παρουσίας του ξένου σώματος και αντιμετώπισης αυτού.

Ιούλιος, 2016