Ωτίτιδα: μια συχνή καλοκαιρινή πάθηση

Η ωτίτιδα είναι η πιο συχνή πάθηση των παιδιών και εμφανίζεται όχι μόνο το χειμώνα, αλλά και το καλοκαίρι, διαταράσσοντας την ηρεμία και τη χαλάρωση των παιδιών και των οικογενειών τους στις διακοπές. Χρήσιμο, λοιπόν, είναι να γνωρίζουμε ορισμένες πληροφορίες και οδηγίες για τις καλοκαιρινές ωτίτιδες στα παιδιά και τη σχέση τους με τη θάλασσα.

Γράφει ο
Κωνσταντίνος Ν. Παπακώστας
Διευθυντής ΩΡΛ Κλινικής και Ακοολογικού Τμήματος ΜΗΤΕΡΑ

Η εξωτερική ωτίτιδα

Η εξωτερική ωτίτιδα είναι η πιο συχνή ωτίτιδα το καλοκαίρι. Προκαλείται κυρίως από βακτήρια (swimmer’s ear – το αυτί του κολυμβητή) και λιγότερο από μύκητες (ωτομύκωση) και ευνοείται από το συνδυασμό κατακράτησης νερού, αυξημένης θερμοκρασίας και πιθανού τραυματισμού του έξω ακουστικού πόρου από χρήση μπατονέτας ή άλλου ξένου σώματος, που χρησιμοποιείται για τον καθαρισμό του αυτιού μετά την κολύμβηση στη θάλασσα ή την πισίνα.
Εμφανίζεται με έντονο πόνο, πυώδες εξίδρωμα και οίδημα στον έξω ακουστικό πόρο, ενώ η μη έγκαιρη και σωστή αντιμετώπισή της μπορεί να προκαλέσει περιχονδρίτιδα του ωτός, μια κατάσταση που απαιτεί αρκετές φορές νοσηλεία και ενδοφλέβια αγωγή. Η θεραπεία ξεκινά με τον προσεκτικό και επιμελή καθαρισμό του έξω ακουστικού πόρου και περιλαμβάνει τη χορήγηση τοπικής και συστηματικής αγωγής με αντιβίωση και στεροειδή.
Ιδιαίτερη, όμως, σημασία πρέπει να δοθεί στην πρόληψη της εξωτερικής ωτίτιδας, έτσι ώστε να αποφύγουμε δυσάρεστες εκπλήξεις, που θα αναστατώσουν τις διακοπές μας. Αυτή περιλαμβάνει:

Τον προληπτικό καθαρισμό των αυτιών, που πρέπει να γίνεται από ειδικό ωτορινολαρυγγολόγο κάθε χρόνο πριν από την καλοκαιρινή περίοδο. Έτσι, δεν παγιδεύεται νερό στον έξω ακουστικό πόρο και αποφεύγουμε τις ωτίτιδες.
Τη σχολαστική επιλογή της θαλάσσιας περιοχής ή της πισίνας όπου θα κολυμπήσουμε, ώστε να αποφεύγουμε παραλίες ή πισίνες με περιορισμένη ή πλημμελή ανανέωση και απολύμανση του νερού.
Την αποφυγή χρήσης μπατονέτας ή ξένου σώματος πριν ή μετά την κολύμβηση για τον καθαρισμό του αυτιού, ώστε να μην προκαλέσουμε ερεθισμό ή τραυματισμό του. Αυτός μπορεί να γίνει με μια καθαρή πετσέτα ή με βαμβάκι και μέχρι εκεί που φθάνει το δάχτυλό μας, καθώς, όπως έλεγαν οι δάσκαλοί μας, «στο αυτί μας βάζουμε μόνο τον αγκώνα μας»! Επίσης, μπορούμε να ενσταλάξουμε σταγόνες καθαρού οινοπνεύματος ή διαλύματος οξεικού οξέος (αραιωμένο λευκό ξίδι) στον έξω ακουστικό πόρο, εφόσον είναι ακέραιος ο τυμπανικός υμένας και δεν φέρει σωληνίσκους αερισμού.

Η οξεία και η εκκριτική μέση ωτίτιδα

Η οξεία και η εκκριτική μέση ωτίτιδα είναι πιο συχνές το χειμώνα, εμφανίζονται όμως και το καλοκαίρι. Η οξεία ωτίτιδα προκαλείται από ιούς και μικρόβια και εμφανίζεται με έντονο πόνο και πυρετό, μπορεί δε να οδηγήσει σε ρήξη του τυμπάνου και εκροή πύου από το αυτί. Η αντιμετώπισή της γίνεται με τοπική και συστηματική αντιβιοτική και αναλγητική αγωγή.
Η εκκριτική ωτίτιδα οφείλεται κυρίως σε δυσλειτουργία της ευσταχιανής σάλπιγγας και συχνά είναι ασυμπτωματική ή γίνεται αντιληπτή λόγω της βαρηκοΐας, που προκαλεί. Η αντιμετώπισή της γίνεται με συντηρητική (αντιβιοτική) ή χειρουργική αγωγή (μυριγγοτομή με ή χωρίς την τοποθέτηση σωληνίσκων αερισμού και αδενοτομή).

Σε όλες τις οξείες ωτίτιδες θα πρέπει να αποφεύγεται το μπάνιο στη θάλασσα ή την πισίνα ή να χρησιμοποιούνται ειδικές ωτοασπίδες και σκουφάκια, όπως και στο λούσιμο, για να μην εισέρχεται το νερό στο αυτί.