Μαγνητική Τομογραφία σε βρέφη και παιδιά: Είναι εφικτή;

Στο Τμήμα Παιδιατρικής Ακτινολογίας του Νοσοκομείου ΜΗΤΕΡΑ πραγματοποιούνται σε τακτική βάση Μαγνητικές Τομογραφίες σε νεογνά, βρέφη και παιδιά όλων των ηλικιών. Εξετάζονται, ανάλογα με την ένδειξη, πολλαπλά συστήματα και ανατομικές περιοχές.

Γράφει η
Γεωργία Παπαϊωάννου
Διευθύντρια Παιδιατρικής Ακτινολογίας Νοσοκομείο ΜΗΤΕΡΑ, Όμιλος ΥΓΕΙΑ

Συχνότερη ένδειξη για διενέργεια Μαγνητικής Τομογραφίας σε αυτές τις ηλικίες είναι η απεικόνιση και μελέτη του εγκεφάλου λόγω διαφορετικών, πολλαπλών συμπτωμάτων, όπως σπασμοί, πυρετός, καθυστερημένη νοητική ανάπτυξη, κ.ά. Παράλληλα, είναι δυνατό να απεικονισθούν και οι υπόλοιπες ανατομικές περιοχές (τράχηλος, λιθοειδή οστά, σπλαχνικό κρανίο, θώρακας, κοιλιά, μυοσκελετικό, λεπτό έντερο – με μαγνητική εντερογραφία, ουροποιητικό – με μαγνητική ουρογραφία).

Οι μαγνητικές τομογραφίες στο Τμήμα μας πραγματοποιούνται στον ανοικτό μαγνητικό τομογράφο Panorama (Philips), ο οποίος είναι ανοικτός μαγνητικός τομογράφος υψηλού πεδίου (1 Tesla). Έτσι επιτυγχάνεται υψηλή ποιότητα απεικόνισης σε σύντομο σχετικά χρόνο (20΄ – 40΄ ανάλογα με την εξέταση και τη συνεργασία του παιδιού) και σε περιβάλλον πολύ φιλικό τόσο για το παιδί όσο και για τους γονείς / κηδεμόνες του.

Συγκεκριμένα, για παιδιά μεγαλύτερα των 5-6 ετών η προσπάθεια του Τμήματος είναι να πραγματοποιηθεί αξιόπιστα η Μαγνητική Τομογραφία χωρίς να χορηγηθεί αναισθησία. Για να εξασφαλίσουμε τη συνεργασία και κυρίως την εμπιστοσύνη του μικρού εξεταζόμενου προσπαθούμε να του εξηγήσουμε, τόσο λεκτικά όσο και μέσα από τη διαδικασία του παιχνιδιού, τα στάδια της εξέτασης ώστε να τον πείσουμε ότι δε θα πονέσει καθόλου, ενώ παράλληλα να καταλάβει πόσο σημαντικό είναι να παραμείνει ακίνητος κατά τη διάρκεια της εξέτασης.

Ξεκινάμε από ένα παιχνίδι – εξομοιωτή του Μαγνητικού Τομογράφου στο οποίο το παιδί καλείται να κάνει το ίδιο εξέταση σε ξύλινα παιχνίδια, κάθε ένα από τα οποία συνδέεται με συγκεκριμένη ιστορία που εξηγεί με χαριτωμένο τρόπο αφήγησης το λόγο για τον οποίο έπρεπε να υποβληθεί σε Μαγνητική Τομογραφία και τι “ανακάλυψαν οι ιατροί στο σώμα του με την εξέταση”.

Η ιστορία προβάλλεται με μορφή κινουμένων σχεδίων σε οθόνη που βρίσκεται πάνω από τη μινιατούρα μαγνητικού τομογράφου. Αφού το παιδί παίξει με τα διαφορετικά παιχνίδια οδηγείται μαζί με τους γονείς / κηδεμόνες στην αίθουσα του Μαγνητικού Τομογράφου. Εκεί προβάλλονται στους τοίχους κινούμενα σχέδια και ακούγεται ανάλογη χαλαρωτική μουσική, που αποτελούν μέρος του εξοπλισμού Ambient Experience του Μαγνητικού Τομογράφου Panorama και αποσκοπούν στη δημιουργία φιλικού και χαλαρωτικού περιβάλλοντος τόσο για το παιδί όσο και για τους γονείς, ώστε ο φόβος και το άγχος να εξαλειφθούν.

Στη συνέχεια, εξηγείται πάλι στο παιδί από τον τεχνολόγο που θα πραγματοποιήσει την εξέταση, η διαδικασία υπό μορφή παραμυθιού, ώστε το παιδί να τον εμπιστευθεί και να πιστέψει ότι δε θα το πειράξει ούτε θα το πονέσει, ενώ θα πρέπει να είναι γενναίο και να παραμείνει ακίνητο όσο “το διαστημόπλοιο που κάνει θόρυβο σαν τύμπανο θα παίρνει τις φωτογραφίες”. Για να αισθάνεται πιο άνετα το παιδί, οι γονείς ή όποιο πρόσωπο το συνοδεύει, μπορούν να μείνουν στην αίθουσα μαζί του κατά τη διάρκεια της εξέτασης, να του μιλούν, να κάθονται κοντά του και να του κρατούν το χέρι. Επίσης, τοποθετούνται ακουστικά ώστε να συνεχίσει να ακούει το παιδί μουσική την ώρα της εξέτασης.

Σε νεογνά, βρέφη και παιδιά μικρότερης ηλικίας (συνήθως μικρότερα από 5 ετών) η εξέταση πραγματοποιείται υπό αναισθησία με παρουσία ειδικού Παιδοαναισθησιολόγου που χορηγεί την αναισθησία και παρίσταται κατά τη διάρκεια της εξέτασης και μετά το πέρας αυτής για να επιβλέπει το παιδί. Η αναισθησία που χορηγείται είναι βαθειά “ύπνωση” που επιτυγχάνεται με ενδοφλέβια χορήγηση της ουσίας “προποφόλης”. Η προποφόλη είναι βραχείας διάρκειας υπνωτικός παράγοντας μετά τη χορήγηση της οποίας το παιδί ανανήπτει πολύ γρήγορα. Στο σύνολο των περιστατικών που έχουμε εξετάσει στο Τμήμα μας με αναισθησία δεν έχουμε παρατηρήσει επιπλοκές από τη χορήγηση της αναισθησίας.

Για να αποφύγουμε τραυματικές εμπειρίες με τη φλεβοκέντηση και τοποθέτηση φλεβικού καθετήρα για την ενδοφλέβια χορήγηση του αναισθητικού παράγοντα (προποφόλη) στα μικρά παιδιά και βρέφη, διαθέτουμε ειδικό χώρο με συσκευή πτητικού αναισθητικού (sevoflurane). Εκεί τα βρέφη και τα μικρά παιδιά κοιμούνται στην αγκαλιά των γονέων τους, φυσώντας μέσα σε μια μάσκα και φουσκώνοντας έναν χρωματιστό ασκό, ώστε η διαδικασία να γίνεται με φιλικό τρόπο: Η μάσκα εφαρμόζει σε ένα παιδιατρικό κύκλωμα, που είναι συνδεδεμένο με τη συσκευή του πτητικού αναισθητικού παράγοντα. Μέσα από διαδικασία παιχνιδιού πείθουμε το παιδί να φουσκώσει τον ασκό-μπαλόνι, φυσώντας μέσα στη μάσκα. Σταδιακά, μετά από  3-5 φυσήματα επέρχεται χαλάρωση και ύπνος, οπότε η φλεβοκέντηση και η τοποθέτηση φλεβοκαθετήρα για τη συνέχιση της ενδοφλέβιας αναισθησίας επιτυγχάνεται ανώδυνα και χωρίς καμία ανάμνηση τραυματικής εμπειρίας.

Με τους τρόπους που περιγράφηκαν η Μαγνητική Τομογραφία σε βρέφη και παιδιά όχι μόνο είναι εφικτή ώστε να παρέχει πολύτιμες και λεπτομερείς πληροφορίες στον κλινικό ιατρό αλλά αποτελεί παράλληλα ανώδυνη εμπειρία για τον ευάλωτο ψυχισμό του παιδιού αλλά και του αγχωμένου γονέα.