Σχολείο: εξετάσεις & άγχος

Οι Πανελλαδικές εξετάσεις για την εισαγωγή των παιδιών στα Πανεπιστήμια αποτελούν μια επιπλέον πηγή άγχους για τους νέους. Το στρες στην εφηβεία θεωρείται αναπόφευκτο με το φόρτο σχολικής εργασίας που έχουν οι έφηβοι. Οι αποφάσεις που καλούνται οι έφηβοι να πάρουν για το επαγγελματικό τους μέλλον, οι αλλαγές στο σώμα τους λόγω της οργανικής ανάπτυξης στην εφηβεία καθώς και οι εξελίξεις στον κοινωνικό τομέα της ζωής τους είναι κάποια από τα επιπλέον θέματα της ηλικίας τους που τους προκαλούν άγχος.

Γράφει η
Δρ. Ελίνα Γκίκα
Κλινική Ψυχολόγος/Ψυχοθεραπεύτρια, Διευθύντρια Τμήματος Ψυχικής Υγείας & Ψυχολογικής Υποστήριξης ΜΗΤΕΡΑ

Τι είναι το άγχος;

Tο άγχος ορίζεται ως «η γενικευμένη απάντηση του οργανισμού όταν απειλείται η χρειάζεται να διαχειριστεί κάποια ιδιαίτερα απαιτητική κατάσταση για τον ίδιο». Η προέλευση του άγχους μπορεί να είναι φυσική όπως στην περίπτωση ασθένειας, τραυματισμού ή έντονης άσκησης είτε ψυχική από κάποιο ευχάριστο ή δυσάρεστο γεγονός, προβληματισμούς ή ανησυχίες αναφορικά με την υγεία, τις σπουδές, την οικογένεια.

Προβλήματα στη σχέση των γονέων, διαζύγιο, ή απώλεια αγαπημένου προσώπου (παππούς/γιαγιά), είναι καταστάσεις που αποδιοργανώνουν ψυχικά τους εφήβους και επιδεινώνουν το στρες. Ο οργανισμός για να αντιμετωπίσει το άγχος κινητοποιεί το νευρικό και το ορμονικό σύστημα.

Σε καταστάσεις άγχους ο οργανισμός εκκρίνει κάποιες ορμόνες, οι οποίες ονομάζονται κατεχολαμίνες, αδρεναλίνη και νοραδρεναλίνη, και οι οποίες προκαλούν άμεσες φυσιολογικές αλλαγές, αύξηση του καρδιακού και αναπνευστικού ρυθμού, και αύξηση της γλυκόζης στο αίμα. Η έκκριση της αδρεναλίνης και της κορτιζόλης σε καταστάσεις άγχους προκαλεί αντίσταση στην ινσουλίνη.

Αναφορικά με το στρες που προκύπτει από την πίεση εργασίας ο τρόπος αντιμετώπισης είναι η παραγωγικότητα, δηλαδή η μελέτη όταν πρόκειται για σχολικές επιδόσεις και επιτυχία στις εξετάσεις. Είναι αυτό που επιστημονικά αποκαλούμε «παραγωγικό στρες», αυτό δηλαδή που δημιουργεί την ένταση και την πίεση να εργαστεί το άτομο περισσότερο και να δώσει τον καλύτερο του εαυτό προκειμένου να επιτύχει το στόχο του και το οποίο έπειτα από το τέλος της εξέτασης υποχωρεί και το άτομο νιώθει «λύτρωση». Πολύ συχνά όμως οι έφηβοι βαριούνται να διαβάσουν, ή υποτιμούν τη μελέτη που έχουν η αδυνατούν να οργανώσουν το χρόνο τους. Σε αυτές τις περιπτώσεις χρειάζεται ιδιαίτερα βοήθεια από τους γονείς.

Πως μπορούν να βοηθήσουν οι γονείς;

Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν κάνοντας παρέα στα παιδιά τους διαβάζοντας και εκείνοι και ξενυχτώντας μαζί τους πότε πότε. Έτσι αποδεικνύουν με έμπρακτο τρόπο ότι συμπάσχουν και βοηθούν στο δύσκολο χρονικό διάστημα των εξετάσεων.

Ως γονείς πρέπει όλοι να γνωρίζουμε ότι τα παιδιά μας μεγαλώνουν παράλληλα με εμάς και ότι σε κάθε ηλικία μας έχουν ανάγκη. Ανάγκη από ουσιαστική επικοινωνία και κατανόηση. Το στρες δε «ξεφυτρώνει» έτσι ξαφνικά, έχει να κάνει με τη σχέση που έχει ο έφηβος με την οικογένεια, το σχολείο, τους φίλους καθώς και με το χαρακτήρα και την προσωπικότητά του.

Τι μπορούν να κάνουν τα παιδιά;

Υπάρχουν πολλοί και διαφορετικοί τρόποι για να νιώσει κάποιος άνθρωπος καλύτερα. Είναι σημαντικό κάθε παιδί και κάθε άνθρωπος να βρει το δικό του τρόπο χαλάρωσης.

• Άκουσε λίγη μουσική, η μουσική μας ηρεμεί, μας βοηθά να χαλαρώσουμε και μας ταξιδεύει στις όμορφες αναμνήσεις μας.
• Μίλησε στον καλύτερό σου φίλο ή σε κάποιο συγγενικό σου πρόσωπο, ή/και στους γονείς σου. Μιλώντας σε κάποιο αγαπημένο πρόσωπο μας βοηθά να αισθανόμαστε καλύτερα για τον εαυτό μας.
• Πήγαινε το σκυλάκι σου μια βόλτα.
• Διάβασε ένα εξωσχολικό βιβλίο που σε ευχαριστεί.
• Δες τηλεόραση, όχι όμως για πολλή ώρα.
•  Δημιούργησε στο μυαλό σου με τη βοήθεια της φαντασίας σου μια μαγική εικόνα, έναν τόπο που σε ηρεμεί, σε γαληνεύει και σε κάνει να χαμογελάς. Μπορεί να είναι ένα πραγματικός τόπος ή ένας φανταστικός. Φέρε στο μυαλό σου την εικόνα με περιεχόμενο, για παράδειγμα την αγαπημένη σου παραλία, τον ήλιο, την μυρωδιά της θάλασσας, τις ατέλειωτες ώρες παιχνιδιού με τους φίλους σου με τα κύματα. Όποτε νιώθεις άσχημα φέρε στο μυαλό σου την μαγική σου εικόνα και παρατήρησε αν σε βοηθά να χαλαρώσεις. Πολλά παιδιά τα βοηθά πολύ.
• Γυμνάσου, η γυμναστική με τη σύσφιξη και τη χαλάρωση των μυών βοηθά πολύ στο να μην νιώθεις πιεσμένος ή θυμωμένος.

Δοκίμασε αυτούς τους τρόπους και αν δεν σε βοηθήσουν ένας ψυχολόγος θα σε βοηθήσει με τον τρόπο που σου ταιριάζει, να μάθεις να διαχειρίζεσαι το άγχος σου και να χαλαρώνεις.

Καλή επιτυχία!