Αναπνευστική φυσικοθεραπεία

Κύριο χαρακτηριστικό και των δύο ασθενειών η απόχρεμψη και, συνακόλουθα, η δυσκολία στην αναπνοή. Στο σημείο αυτό σημαντική είναι η βοήθεια που προσφέρει η αναπνευστική φυσικοθεραπεία, η οποία μπορεί να ενισχύσει την αγωγή από τον παιδίατρο.

Γράφει η
Σίσσυ Ντούλιου
Φυσιοθεραπεύτρια, Επιστημονική Συνεργάτιδα Παίδων ΜΗΤΕΡΑ

Σε πολύ μεγάλη συχνότητα, παιδιά μέχρι την ηλικία των 8 ετών αντιμετωπίζουν προβλήματα στο αναπνευστικό τους σύστημα λόγω ελλιπούς ωρίμανσής του. Κάποια από αυτά προκαλούνται από επιπόλαιες και περιστασιακές λοιμώξεις του αναπνευστικού (ιώσεις) και άλλα από σημαντικότερα προβλήματα βαρύτερης παθολογίας (π.χ. κυστική ίνωση).

Τακτικός… επισκέπτης κατά τους λιγότερο θερμούς μήνες του χρόνου, η βρογχίτιδα έχει απασχολήσει τα περισσότερα παιδιά τουλάχιστον μία φορά μέχρι την ηλικία των 7 – 10 ετών. Έχει μάλιστα ανησυχήσει πολύ περισσότερο τους γονείς όταν έχει εμφανιστεί κατ’ επανάληψη.

Επίσης, είναι από τις πιο τακτικές αιτίες για την απουσία του παιδιού από το σχολείο και κυρίως από τον παιδικό σταθμό. Το παιδί αρχικά εμφανίζει υγρή μύτη και μέχρι το σημείο αυτό οι γονείς δεν ανησυχούν. Όμως, στη συνέχεια προστίθεται ο βήχας, στην αρχή ξηρός και ενοχλητικός και αργότερα υγρός.

Η έναρξη της αντιμετώπισης πρέπει να γίνει υποχρεωτικά από τον παιδίατρο, ο οποίος θα κάνει τη διάγνωση, θα καθορίσει τη φαρμακευτική αγωγή και θα αποφασίσει αν το παιδί πρέπει να μεταφερθεί στο νοσοκομείο ή αν θα ακολουθήσει την αγωγή στο σπίτι. Από εκεί και μετά αρχίζει η συμμετοχή του εξειδικευμένου φυσικοθεραπευτή, ο οποίος με τη σειρά του θα συμβάλει στη συντομότερη θεραπεία του παιδιού.

Το έργο της φυσικοθεραπείας

Μία από τις σημαντικότερες επιπλοκές της λοίμωξης, που θα κληθεί να αντιμετωπίσει ο φυσικοθεραπευτής, είναι η συγκέντρωση και λίμναση των εκκρίσεων μέσα στους αεραγωγούς των πνευμόνων. Όσο μεγαλύτερη είναι η ποσότητα αυτών των εκκρίσεων, τόσο δυσκολότερη είναι η δίοδος του αέρα μέσα σε αυτούς. Ο γονιός ακούει συρτούς ήχους στο θώρακα του παιδιού του, τα λεγόμενα «γατάκια». Η αναπνευστική φυσικοθεραπεία στοχεύει στην απομάκρυνση των εκκρίσεων από τους πνεύμονες και στη διοχέτευση μεγάλου όγκου αέρα στους καθαρούς πια αεραγωγούς, αυξάνοντας έτσι την αναπνευστική λειτουργία και αποφεύγοντας το μειωμένο αερισμό μικρής ή μεγάλης περιοχής του (ατελεκτασία).

Ο φυσικοθεραπευτής ξεκινά δίνοντας τέτοιες θέσεις κατάκλισης στο παιδί, στις οποίες οι εκκρίσεις μετακινούνται με τη βοήθεια της βαρύτητας προς πιο κεντρικούς και μεγάλους αεραγωγούς. Αυτό μπορεί να ενισχυθεί από το φυσικοθεραπευτή με χειρισμούς ειδικούς, όπως οι πλήξεις και οι δονήσεις για ταχύτερο και μεγαλύτερο αποτέλεσμα. Από αυτούς με τη βοήθεια του βήχα οι εκκρίσεις απομακρύνονται από το στόμα ή καταπίνονται. Συνήθως παιδιά μέχρι την ηλικία των 10 – 12 ετών προτιμούν να καταπιούν τα φλέγματα, παρά να τα βγάλουν σε ένα μαντηλάκι. Οι εκκρίσεις αυτές, αφού ακολουθήσουν την πορεία στομάχι – έντερο απομακρύνονται αυτόματα από τον οργανισμό. Γι’ αυτό και συνήθως τα παιδιά σε αυτήν τη φάση έχουν βλεννώδη κόπρανα. Σχετικά μικρό ποσοστό παιδιών απομακρύνει τις εκκρίσεις από το στομάχι με εμετό. Και τότε παρατηρούμε εμέσματα με αρκετή δόση βλέννας.

Σε οξείες φάσεις της νόσου, στις οποίες οι εκκρίσεις είναι πολλές και αναπαράγονται γρήγορα, η διαδικασία μετακίνησης των εκκρίσεων θα πρέπει να επαναλαμβάνεται τακτικά στη διάρκεια της ημέρας. Για το λόγο αυτόν είναι πολύ σημαντική η συμμετοχή του γονιού, αφού θα διδαχτεί από το θεραπευτή απλές διαδικασίες.

Αφού καθαριστούν όσο το δυνατόν περισσότερο οι βρόγχοι από τις εκκρίσεις, σειρά έχει η διοχέτευση αέρα σε αυτούς, σε ποσότητες μεγαλύτερες από μια απλή και ήρεμη ανάσα. Έτσι προκαλούμε μεγαλύτερο αερισμό και περιορίζουμε και βελτιώνουμε την έκπτυξη του πνεύμονα. Όσο μεγαλύτερο σε ηλικία είναι το παιδί, τόσο ευκολότερη και αποδοτικότερη είναι αυτή η διαδικασία. Η έμφαση στη δυνατή αναπνοή είναι σκόπιμο να γίνεται μέσω απλών παιχνιδιών όπως μπαλονάκια, φύσημα φλόγας κεριού, κομματιού χαρτιού κ.λπ.

Ο ρόλος των γονέων

Είναι πολύ σημαντικό για τη συμμετοχή του παιδιού στη διαδικασία της αναπνευστικής φυσικοθεραπείας ο κάθε χειρισμός μας να γίνεται χωρίς να προκαλεί ανυπόφορη πίεση – πόνο ή και φόβο στο παιδί. Γι’ αυτό η θετική παρουσία του γονιού είναι βασική και καθοριστική. Για το λόγο αυτόν ο γονιός πρέπει να ενημερώνεται πρώτος και με λεπτομέρεια για το τι θα περιλαμβάνει η αναπνευστική φυσικοθεραπεία. Από τα πλέον βασικά όμως είναι να υπάρχει στενή συνεργασία παιδιάτρου – φυσικοθεραπευτή για επανεκτίμηση της κατάστασης του παιδιού και τροποποίηση των χειρισμών.