ΟΞΕΙΑ ΒΡΟΓΧΙΟΛΙΤΙΔΑ – Μια συχνή λοίμωξη της βρεφικής ηλικίας

Γράφει η
Μόνικα Τσαρτσάλη
Παιδίατρος-Πνευμονολόγος
Αναπληρώτρια Διευθύντρια Παιδιατρικής Κλινικής ΜΗΤΕΡΑ

Η οξεία βρογχιολίτιδα είναι μία συχνή λοίμωξη του αναπνευστικού που αφορά σε παιδιά κυρίως βρεφικής ηλικίας. Χαρακτηρίζεται από φλεγμονή των μικρών αεραγωγών (βρογχιολίων). Προκαλείται από ιούς και μας απασχολεί κατά κύριο λόγο τους χειμερινούς μήνες.

Ξεκινά με συμπτώματα παρόμοια με εκείνα του κοινού κρυολογήματος, αλλά στη συνέχεια εξελίσσεται σε βήχα, συριγμό και μερικές φορές δυσκολία στην αναπνοή. Τα συμπτώματα της βρογχιολίτιδας μπορεί να διαρκούν για αρκετές ημέρες έως και εβδομάδες.

Τα περισσότερα παιδιά αντιμετωπίζονται με φροντίδα στο σπίτι και μόνο ένα μικρό ποσοστό χρειάζεται νοσηλεία στο νοσοκομείο.

Συμπτώματα

Τις πρώτες ημέρες τα σημεία και συμπτώματα της βρογχιολίτιδας είναι παρόμοια με εκείνα του κοινού κρυολογήματος:

• Ρινική καταρροή και συμφόρηση
• Βήχας
• Χαμηλός πυρετός

Ακολουθεί συνήθως μία εβδομάδα ή περισσότερο με δυσκολία στην αναπνοή ή θορυβώδη αναπνοή στην εκπνοή (συριγμός).

Ορισμένα βρέφη μπορεί να κάνουν οξεία μέση ωτίτιδα.

Πότε απαιτείται παιδιατρική εκτίμηση

Σε περίπτωση που το παιδί δυσκολεύεται να φάει και να πιει και η αναπνοή του γίνεται πιο γρήγορη ή εργώδης είναι απαραίτητη η εκτίμησή του από παιδίατρο. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, εάν το παιδί είναι μικρότερο των τριών μηνών και έχει άλλους παράγοντες κινδύνου για σοβαρή βρογχιολίτιδα (προωρότητα, συγγενή καρδιοπάθεια ή άλλη πάθηση του αναπνευστικού).

Τα ακόλουθα σημεία και συμπτώματα αποτελούν λόγους άμεσης παιδιατρικής εκτίμησης:

• Θορυβώδης αναπνοή στην εκπνοή (συριγμός)
• Ταχύπνοια (>60 αναπνοές/λεπτό)
• Εργώδης αναπνοή (οι πλευρές φαίνονται να μπαίνουν μέσα όταν το βρέφος εισπνέει – εισολκές μεσοπλευρίων)
• Νωθρότητα, υπνηλία
• Άρνηση λήψης υγρών και τροφής
• Κυάνωση

Αιτιολογία

Η οξεία βρογχιολίτιδα συμβαίνει όταν ένας ιός μολύνει τα βρογχιόλια που είναι οι μικρότεροι αεραγωγοί των πνευμόνων. Η λοίμωξη προκαλεί φλεγμονή και οίδημα των βρογχιολίων. Βλέννη συσσωρεύεται σε αυτούς τους αεραγωγούς και κάνει δύσκολη την ελεύθερη μετακίνηση του αέρα μέσα και έξω από τους πνεύμονες.

Οι περισσότερες περιπτώσεις οξείας βρογχιολίτιδας προκαλούνται από τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό (RSV). Πρόκειται για έναν κοινό ιό που μολύνει σχεδόν όλα τα παιδιά μέχρι την ηλικία των 2 ετών. Οι επιδημίες του RSV εμφανίζονται κάθε χειμώνα και η επαναλοίμωξη από αυτόν τον ιό είναι συχνή, καθώς η προηγηθείσα νόσηση δε φαίνεται να προκαλεί ανοσία για μεγάλο διάστημα. Βρογχιολίτιδα μπορεί να προκαλέσουν και άλλοι ιοί του αναπνευστικού, όπως ο ρινοϊός, ο ιός της γρίπης, ο αδενοϊός κ.ά.

Παράγοντες κινδύνου

Η οξεία βρογχιολίτιδα αφορά κυρίως παιδιά ηλικίας μικρότερης των 2 ετών. Βρέφη μικρότερα των 3 μηνών έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης βρογχιολίτιδας επειδή οι πνεύμονες και το ανοσοποιητικό τους σύστημα δεν είναι πλήρως αναπτυγμένα.

Άλλοι παράγοντες που συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο βρογχιολίτιδας σε βρέφη και πιο σοβαρή νόσηση είναι οι ακόλουθοι:

• Προωρότητα
• Υποκείμενη νόσος του καρδιαγγειακού ή του αναπνευστικού
• Ανοσοκαταστολή
• Έκθεση στον καπνό τσιγάρου
• Τεχνητή διατροφή
• Συγχρωτισμός με πολλά παιδιά, όπως στον παιδικό σταθμό
• Αδέλφια που πηγαίνουν σχολείο ή παιδικό σταθμό

Επιπλοκές

Οι επιπλοκές της οξείας βρογχιολίτιδας περιλαμβάνουν:

• Κυάνωση (μπλε χείλια ή δέρμα) που προκαλείται από την έλλειψη οξυγόνου
• Άπνοια (διακοπή της αναπνοής), που συχνότερα συμβαίνει στα πρόωρα και στα βρέφη τους δύο πρώτους μήνες ζωής
• Αφυδάτωση
• Χαμηλά επίπεδα οξυγόνου και αναπνευστική ανεπάρκεια

Σε αυτές τις περιπτώσεις απαιτείται εισαγωγή στο νοσοκομείο.

Πρόληψη
Επειδή οι ιοί που προκαλούν βρογχιολίτιδα μεταδίδονται από άτομο σε άτομο, ένας από τους καλύτερους τρόπους πρόληψης είναι το συχνό πλύσιμο των χεριών, ειδικά πριν την ενασχόληση με το βρέφος σε περίπτωση συμπτωμάτων κοινού κρυολογήματος. Η χρήση μάσκας σε αυτές τις περιπτώσεις είναι επίσης απαραίτητη.

Εμβόλια και φαρμακευτική αγωγή

Δεν υπάρχουν εμβόλια για τα πιο συνήθη αίτια βρογχιολίτιδας (RSV και ρινοιούς).

Τα βρέφη που βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο για λοίμωξη από RSV έχουν ένδειξη χορήγησης ενός φαρμάκου που λέγεται Synagis, προκειμένου να μειωθεί η πιθανότητα λοίμωξης από RSV.

Η αντιμετώπιση της οξείας βρογχιολίτιδας είναι κυρίως υποστηρικτική (οξυγονοθεραπεία, ενυδάτωση και μηχανικός αερισμός εάν είναι απαραίτητος). Η χορήγηση βρογχοδιασταλτικών ή   κορτικοστεροειδών δε φαίνεται να έχει αποτέλεσμα και δε συνιστάται.