Υπνος: ο ρόλος της υπνοενδοσκόπησης στα παιδιά και στους ενήλικες για την αντιμετώπιση των διαταραχών ύπνου – του ροχαλητού και της υπνικής άπνοιας

Υπνοενδοσκόπηση είναι η ενδοσκόπηση από τη ρινική θαλάμη έως το λάρυγγα με φαρμακευτικό ύπνο. Η διεθνής ονομασία είναι DISE (Drug Induced Sleep Endoscopy). Η εφαρμογή της στο εξωτερικό γίνεται βάση πρωτοκόλλου, ενώ στην Ελλάδα αρχίζει να γίνεται επιβεβλημένη, κυρίως, λόγω των πολύ συχνών αποτυχιών στην χειρουργική αντιμετώπιση της υπνικής άπνοιας.

Γράφει ο
Μηνάς Ν.  Αρτόπουλος
Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος, Διευθυντής ΩΡΛ Τμήματος Χειρουργικής Τραχήλου – Θυρεοειδούς ΜΗΤΕΡΑ

Τα αναισθητικά φάρμακα που χρησιμοποιούνται συνήθως για την διενέργεια της εξέτασης είναι η προποφόλη και/ή μιδαζολάμη με στόχο τη μίμηση της συμπεριφοράς του ανώτερου αεραγωγού ως επί φυσιολογικού ύπνου, ώστε να επιτευχθεί η ενδοσκοπική αξιολόγηση του ανώτερου αεραγωγού. Χρησιμοποιείται τόσο για παιδιά, όσο και για ενήλικες. Τόσο η διενέργεια, όσο και η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων πρέπει να γίνεται από έμπειρο και εξιδεικευμένο χειρουργό ωτορινολαρυγγολόγο (αν είναι δυνατό να υπάρχουν και σχετικές διεθνείς πιστοποιήσεις), για μεγαλύτερη αξιοπιστία και ασφάλεια.

Για τους ενήλικες:

Οι ασθενείς που πάσχουν από επίμονο ροχαλητό και πιθανή υπνική άπνοια θα πρέπει να υποβάλλονται σε πλήρη ωτορινολαρυγγολογική εξέταση που περιλαμβάνει χειρισμό Müller, πλάγια κεφαλομετρική ακτινογραφία, αξονική και μαγνητική τομογραφία ανώτερων αεραγωγών. Οι εξετάσεις αυτές πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια της εγρήγορσης και προσφέρουν κυρίως στατική παρά δυναμική αξιολόγηση του ανώτερου αεραγωγού.
Έπειτα η μελέτη ύπνου θα μας δώσει σπουδαίες πληροφορίες με κυριότερη το δείκτη άπνοιας – υπόπνοιας (ΑΗΙ). Εφόσον αυτός είναι παθολογικός τότε θα συσταθεί η τοποθέτηση συσκευή συνεχούς θετικής πίεσης αεραγωγών (CPAP) και  απώλεια κιλών. Σε περίπτωση που η συσκευή δεν είναι ανεκτή ή δεν θεραπεύει επαρκώς την άπνοια τότε τίθεται ζήτημα χειρουργικής αντιμετώπισης.
Η υπνοενδοσκόπηση (DISE) είναι η ασφαλέστερη και ακριβέστερη μέθοδος εντοπισμού του προβλήματος βάση της κατάταξης VOTE, με την οποία καθορίζουμε:

1. το σημείο της απόφραξης (Μαλακή υπερώα – Velum, στοματοφάρυγγας – Oropharynx, βάση της γλώσσας – Tongue base, επιγλωττίδα – Epiglottis)
2. το βαθμό της απόφραξης (αμελητέος, μερική απόφραξη, πλήρης απόφραξη)
3. τον τύπο της απόφραξης (προσθι-οπίσθιος, συγκεντρικός, εκ των πλαγίων)

Για τα παιδιά:

Η υπνοενδοσκόπηση μπορεί να χρησιμοποιηθεί

1. Όταν το μέγεθος των αμυγδαλών και των αδενοειδών (κρεατάκια) κλινικά δεν δικαιολογεί το επίμονο ροχαλητό ή/και την υπνική άπνοια και υπάρχουν αμφιβολίες για την χειρουργική αντιμετώπιση (πχ. αμυγδαλεκτομή; αδενοτομή; ή και τα δύο;)
2. Σε παιδιά που έχουν κάποιο σύνδρομο, ώστε να διευκρινιστεί εάν η χειρουργική επέμβαση θα λύσει το πρόβλημα.

ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ:
Δεν έχουν αναφερθεί επιπλοκές στην βιβλιογραφία σε περισσότερες από 7,500 περιπτώσεις υποενδοσκόπησης.

Συμπερασματικά, η υπνοενδοσκόπηση (DISE) είναι μια αξιόπιστη και ασφαλής εξέταση που μπορεί να καθορίσει τα σημεία της απόφραξης στον ανώτερο αεραγωγό των ασθενών, ώστε αναγνωρίζοντας τις ακριβείς δομές που εμπλέκονται στην απόφραξη, οι ωτορινολαρυγγολόγοι μπορούν να προτείνουν στους ασθενείς την κατάλληλη θεραπεία.

Μάρτιος 2017