Καρκίνος σε παιδιά και εφήβους

Γράφει η
Ελένη Βασιλάτου – Κοσμίδη
Παιδίατρος, Αιματολόγος-Ογκολόγος
Διευθύντρια Ογκολογικής Κλινικής Παιδιών και Εφήβων Παίδων ΜΗΤΕΡΑ

O μήνας Σεπτέμβριος έχει αναγνωρισθεί διεθνώς ως ο μήνας επαγρύπνησης και ενημέρωσης για τον καρκίνο σε παιδιά και εφήβους. Καθιερώθηκε από τον Πρόεδρο των Η.Π.Α. Ομπάμα το 2012 κα συμβολίζεται με την κορδέλα σε χρώμα χρυσού.

Σε πολλές χώρες του κόσμου διοργανώνονται μαραθώνιοι διαφόρων τύπων έτσι ώστε να ενημερώνεται το κοινό και να συλλέγονται χρήματα για την έρευνα ειδικά για τον καρκίνο της παιδικής και εφηβικής ηλικίας. Ας συμμετάσχουμε στις δραστηριότητες φορώντας και το 2021 την χρυσαφιά μας κορδέλα!

Δεδομένα για τον καρκίνο της παιδικής και εφηβικής ηλικίας

• Ένα στα 250-300 άτομα, θα αναπτύξει καρκίνο πριν από την ηλικία των 20 χρόνων.
• 4 από τα 5 νεαρά άτομα που πάσχουν από καρκίνο αποθεραπεύονται πλήρως.
• Ο καρκίνος σε άτομα ηλικίας 1-19 χρόνων εξακολουθεί να ευθύνεται για τον θάνατο από νόσο στις ηλικίες αυτές.
• Κάθε δύο λεπτά της ώρας ένα παιδί διαγιγνώσκεται στην οικουμένη με καρκίνο.
• Κάθε χρόνο στον κόσμο διαγιγνώσκονται 400.000 παιδιά και έφηβοι με καρκίνο.
• Η συχνότητα της νόσου αυξάνεται κατά 0.6% κάθε χρόνο, το οποίο σημαίνει αύξηση της συχνότητας κατά 25% τα τελευταία 40 χρόνια.
• Η διάμεση ηλικία ανάπτυξης καρκίνου είναι η ηλικία των 6 χρόνων.
• Μόνο 20% των περιπτώσεων καρκίνου σε παιδιά και εφήβους αναπτύσσονται σε αναπτυγμένες και σχετικά εύρωστες οικονομικά χώρες.
• Σε περίπου 10% των περιπτώσεων αναγνωρίζεται οικογενειακή προδιάθεσηή και σαφής κληρονομική επιβάρυνση.
• Η πιο συχνή μορφή καρκίνου είναι η λευχαιμία και συγκεκριμένα η οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία και ακολουθούν όγκοι προερχόμενοι από το Κεντρικό Νευρικό σύστημα, τα λεμφώματα και άλλοι όγκοι όπως το νευροβλάστωμα, οι όγκοι νεφρού και τα σαρκώματα.
• Η σύγχρονη απεικονιστική, παθολογοανατομική αλλά και μοριακή κατάταξη της νόσου έχει οδηγήσει σε υποομάδες κινδύνου για τις οποίες υπάρχει ανάλογος θεραπευτικός σχεδιασμός.
• Για τον καρκίνο σε παιδιά και εφήβους δεν υπάρχει σαφής προσυμπτωματική διάγνωση (screening), ούτε μπορεί να προληφθεί με τροποποίηση του τρόπου ζωής (life style).
• Η αντιμετώπιση συνίσταται σε φαρμακευτική θεραπεία (τις περισσότερες φορές πρόκειται για χημειοθεραπεία), χειρουργική εξαίρεση όγκου ή/ και μεταστάσεων και ακτινοθεραπεία, ανάλογα με τον τύπο και την σταδιοποίηση της νόσου.
• Η φροντίδα των ασθενών πρέπει να εμπεριέχει την ψυχοκοινωνική φροντίδα, παράλληλα με την ιατρική.
• Διεθνώς η πλειονότητα των παιδιών και των εφήβων με καρκίνο αντιμετωπίζεται με βάση κλινικές μελέτες και πρωτόκολλα.
• Η έρευνα και μελέτη νέων φαρμάκων στην παιδιατρική ογκολογία υπολείπεται σαφώς σε σύγκριση με την αντίστοιχη των ενηλίκων.
• Στις ανεπτυγμένες οικονομικά χώρες 80% των παιδιών και των εφήβων που πάσχουν από καρκίνο ιώνται σε αντίθεση με τις υπανάπτυκτες χώρες, όπου ίαση επιτυγχάνεται μόνο σε 15-45%.
• Καθυστέρηση διάγνωσης, λανθασμένη διάγνωση, δυσκολίες στην παραπομπή των ασθενών σε εξειδικευμένες δομές, αυτόβουλη διακοπή θεραπείας, θάνατοι από τοξικότητα, είναι οι αιτίες για την χειρότερη πρόγνωση στις υπανάπτυκτες χώρες.
• Η θεραπευτική αντιμετώπιση παιδιών και εφήβων με καρκίνο αποτέλεσε σημείο αναφοράς και για τη θεραπεία των ενηλίκων με καρκίνο: συνδυασμοί φαρμάκων, μεγάλες δόσεις φαρμάκων, θεραπεία συντήρησης, προφυλακτικές θεραπείες.
• Οργανωμένη και αποτελεσματική ανακουφιστική φροντίδα πρέπει να εμπεριέχεται στο πρόγραμμα αντιμετώπισης των ασθενών.
• Η πλειονότητα των αποθεραπευμένων από καρκίνο παιδικής και εφηβικής ηλικίας ατόμων εμφανίζει σωματικά αλλά και ψυχοκοινωνικά προβλήματα που επηρεάζουν την ποιότητα ζωής τους.