Ινομυώματα μήτρας: Ένας σάκος κάνει τη διαφορά!

Κατά τη λαπαροσκοπική (ενδοσκοπική) αφαίρεση ινομυωμάτων υπάρχει η πιθανότητα να εντοπιστεί κακοήθεια, όμως η κατάτμηση του ινομυώματος μέσα στην κοιλιά επιδεινώνει σε μεγάλο βαθμό την πρόγνωση της ασθένειας. Ποια είναι, λοιπόν, η σύγχρονη αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος;

Γράφει ο
Ιωάννης Ράπτης
Μαιευτήρας – Γυναικολόγος
Επιστ. Συνεργάτης ΜΗΤΕΡΑ

Η πιθανότητα εντοπισμού μιας κακοήθειας κατά τη λαπαροσκοπική (ενδοσκοπική) αφαίρεση ινομυωμάτων ή μήτρας ανέρχεται σε 1/250 έως 1/700. Στην περίπτωση αυτή η κατάτμηση του ινομυώματος μέσα στην κοιλιά επιδεινώνει σε μεγάλο βαθμό την πρόγνωση της ασθένειας. Έτσι, η κλασική λαπαρασκοπική αφαίρεση ινομυωμάτων επιτρέπεται μόνο σε μικρό αριθμό νεαρών ασθενών και υπό την προϋπόθεση πως, μέσω ειδικών εξετάσεων (μαγνητική, doppler, καρκινικοί δείκτες κ.ά.), κατατάσσονται στην κατηγορία χαμηλού κινδύνου για ύπαρξη κακοήθειας. Εναλλακτικά, η λαπαροσκοπική αφαίρεση ινομυωμάτων και μήτρας επιτρέπεται άφοβα μόνο αν η κατάτμηση του ινομυώματος πραγματοποιηθεί προστατευμένα μέσα σε ένα ειδικό, κλειστό σύστημα σάκου. Η τεχνική αυτή μπορεί να αποδειχθεί σωτήρια καθώς δεν επιτρέπει τη διασπορά μιας ενδεχόμενης κακοήθειας μέσα στην κοιλιά.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής οδού για την αφαίρεση ινομυωμάτων συγκριτικά με την κλασική κοιλιακή τομή;

Το πλεονέκτημα σε σχέση με την παρωχημένη κλασική τομή του κοιλιακού τοιχώματος συνίσταται στη ριζικότερη αφαίρεση των ινομυωμάτων χωρίς τραυματισμό των υγιών ιστών, στα άρτια αισθητικά αποτελέσματα, στη γρηγορότερη κινητοποίηση της ασθενούς, στη μείωση των ημερών νοσηλείας, στην ελαχιστοποίηση των μετεγχειρητικών πόνων και στην αποφυγή μετεγχειρητικών επιπλοκών, όπως λοιμώξεις, διαταραχές επούλωσης τραυμάτων κ.ά.

Στις μέρες μας η εξειδικευμένη εκπαίδευση των σύγχρονων γυναικολόγων – λαπαροσκόπων σε κέντρα του εξωτερικού έχει καταστήσει τη λαπαροσκόπηση θεραπεία πρώτης επιλογής για την αντιμετώπιση ολόκληρου σχεδόν του φάσματος των γυναικολογικών παθήσεων.

Με ποιον τρόπο η ενδοσκοπική αφαίρεση ινομυωμάτων μπορεί να είναι επιβλαβής για την ασθενή;

Σε περίπου 1/250 έως 1/700 γυναίκες, στις οποίες πραγματοποιείται λαπαροσκοπική ινομυωματεκτομή, υποβόσκει κάποιο κακοήθες ινομύωμα (σάρκωμα).

Στην περίπτωση αυτή, και λόγω της κατάτμησης του ινομυώματος ενδοκοιλιακά (προκειμένου αυτό να αφαιρεθεί από τις μικρές οπές), υπάρχει μεγάλος κίνδυνος εξάπλωσης της κακοήθειας μέσα στην κοιλιά της ασθενούς, με ενδεχομένως σημαντικές επιπτώσεις στην πρόγνωση της ασθένειας.

Ο ίδιος κίνδυνος υφίσταται και στις περιπτώσεις λαπαροσκοπικής υφολικής αφαίρεσης της μήτρας.

Πόσο γνωστός είναι αυτός ο κίνδυνος;

Σε όλο τον ανεπτυγμένο ιατρικό κόσμο (Αμερική, Ευρώπη και Αυστραλία) ο κίνδυνος αυτός είναι εδώ και χρόνια γνωστός, ενώ οι ασθενείς ενημερώνονται ενδελεχώς από τους υπεύθυνους ιατρούς πριν από την πραγματοποίηση οποιασδήποτε ανάλογης επέμβασης. Η Ελλάδα αποτελεί δυστυχώς εξαίρεση.

Ήδη από το 2014 ο αμερικάνικος οργανισμός τροφίμων και φαρμάκων (FDA) έχει εκδώσει οδηγία, με την οποία απαγορεύει την απροστάτευτη κατάτμηση των ιστών στις γυναίκες, οι οποίες υποβάλλονται σε λαπαροσκοπική αφαίρεση ινομυωμάτων ή υφολική αφαίρεση μήτρας.

Ποια λύση έχει βρεθεί;

Προκειμένου οι ασθενείς να συνεχίσουν να επωφελούνται από τα αδιαμφισβήτητα πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής χειρουργικής χωρίς να απειλείται η υγεία τους μέσω της απροστάτευτης κατάτμησης των ινομυωμάτων, γίνεται χρήση ειδικού κλειστού συστήματος σάκου.

Αυτό εισέρχεται στην κοιλιακή χωρά μέσω των οπών της λαπαροσκόπησης και εντός αυτού λαμβάνει χωρά η κατάτμηση των ινομυωμάτων, προστατευμένα και χωρίς κίνδυνο εξάπλωσης μια πιθανής κακοήθειας. Το ίδιο σύστημα οφείλει να χρησιμοποιείται και σε περιπτώσεις λαπαροσκοπικής υφολικής αφαίρεσης της μήτρας (υστερεκτομή).

Ασφαλώς ο καθένας επιθυμεί τη μέγιστη ασφάλεια για την επέμβασή του μέσω της χρήσης του σάκου, ωστόσο με τι κόστος συνοδεύεται αυτό;

Το κόστος ενός τέτοιου σάκου σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί εμπόδιο για τη χρήση του.

Εφόσον τα πλεονεκτήματα είναι δεδομένα και η τιμή δεν αποτελεί εμπόδιο, γιατί ο σάκος δεν χρησιμοποιείται σε κάθε λαπαροσκοπική αφαίρεση ινομυώματος ή μήτρας;

Ο σάκος απευθύνεται σε πεπειραμένους χειρουργούς – λαπαροσκόπους, οι οποίοι μπορούν να τον χρησιμοποιήσουν με άνεση και ασφάλεια, χωρίς να μεγαλώνει η διάρκεια της επέμβασης. Αυτό προϋποθέτει μια καμπύλη εκμάθησης, η οποία καθιστά τη χρήση του συστήματος μια εξειδικευμένη λαπαροσκοπική πράξη. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την ελλιπέστατη (αν όχι ανύπαρκτη) ενημέρωση στην Ελλάδα σχετικά με τους κινδύνους της απροστάτευτης κατάτμησης ιστών, λειτουργεί αποτρεπτικά για τη χρήση του σάκου.

Συμπερασματικά, το ειδικό κλειστό σύστημα σάκου για την κατάτμηση ιστών αποτελεί τον μοναδικό τρόπο για απόλυτα ασφαλή πραγματοποίηση λαπαροσκοπικής αφαίρεσης ινομυωμάτων και μήτρας. Η μη χρήση του θέτει, σύμφωνα με διεθνείς οδηγίες, σε κίνδυνο την υγεία των ασθενών. Για τον λόγο αυτό, σε περίπτωση αδυναμίας εφαρμογής του η λαπαροσκοπική προσπέλαση για την πραγματοποίηση των παραπάνω επεμβάσεων απαγορεύεται για την πλειονότητα των ασθενών.