Εποχική γρίπη στα παιδιά

Γράφει η
Χαρά Ασημάκη
Παιδίατρος – Λοιμωξιολόγος
Επιστημονική Συνεργάτης Παίδων ΜΗΤΕΡΑ

Από την πρώτη εβδομάδα του Μαρτίου άρχισαν να καταγράφονται στη χώρα μας τα πρώτα κρούσματα γρίπης, καθυστερημένα σε σχέση με προηγούμενες χρονιές. Πρόκειται για περιπτώσεις γρίπης Α και τα στελέχη που έχουν προς το παρόν τυποποιηθεί ανήκουν όλα στον υπότυπο Η3Ν2.

Την προηγούμενη χρονιά δεν καταγράφηκε η αναμενόμενη εποχική επιδημία του ιού, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες και τις ΗΠΑ. Έρχεται λοιπόν φέτος την άνοιξη να προστεθεί και ο ιός της γρίπης στην ήδη υπάρχουσα έξαρση κρουσμάτων κορωνοϊού, που απασχολεί μικρούς και μεγάλους. Ακολουθούν σύντομες απαντήσεις σε βασικά ερωτήματα σε σχέση με τη γρίπη στα παιδιά.

Πώς μεταδίδεται ο ιός της γρίπης;

Ο ιός της γρίπης, όπως και οι άλλοι αναπνευστικοί ιοί, μεταδίδεται με τις εκκρίσεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος που αποβάλλονται με την ομιλία, το βήχα και το φτάρνισμα. Επιπλέον, ο ιός έχει την ικανότητα να διατηρείται ζωντανός σε επιφάνειες, που μολύνονται για περίπου δύο ώρες άρα μπορεί να μεταδοθεί και με την άμεση επαφή.

Ποια είναι συνήθως τα συμπτώματα της γρίπης και σε τι διαφέρει από το κοινό κρυολόγημα;

Καταρχήν τα δύο νοσήματα προκαλούνται από διαφορετικούς ιούς. Το σημαντικό όμως είναι ότι το κοινό κρυολόγημα είναι πολύ πιο ήπια νόσος. Αντίθετα συνήθως η γρίπη προβάλει με πιο έντονη κλινική εικόνα και οι επιπλοκές είναι πολύ πιο συχνές σε σχέση με το κοινό κρυολόγημα. Η γρίπη εκδηλώνεται με αιφνίδιας έναρξης υψηλό πυρετό συνοδευόμενο από κεφαλαλγία, έντονη καταβολή και μυαλγίες, βήχα ο οποίος συνήθως είναι ξηρός, πονόλαιμο και ρινική καταρροή. Τα παιδιά μπορεί επίσης να παρουσιάσουν εμέτους και διαρροϊκές κενώσεις.

Μπορούμε να διακρίνουμε κλινικά αν το παιδί που εμφανίζει συμπτώματα πάσχει από γρίπη ή από COVID-19;

Τόσο ο ιός της γρίπης, όσο και ο κορωνοϊός προκαλούν στα παιδιά παρόμοια συμπτώματα, όπως ο πυρετός, η ρινική συμφόρηση, ο βήχας, η κεφαλαλγία αλλά και γαστρεντερικές διαταραχές. Δεν είναι εύκολο κλινικά να διαπιστώσουμε αν πρόκειται λοίμωξη από τον έναν ή τον άλλο ιό. Ενδέχεται τα συμπτώματα της γρίπης να είναι πιο έντονα και να διαρκούν για περισσότερο χρονικό διάστημα σε σχέση με τα συμπτώματα από τον Sars Cov 2 που υποχωρούν ταχύτερα και είναι μικρής έντασης στα παιδιά. Ο μόνος ασφαλής τρόπος, για να τεθεί οριστικά η διάγνωση είναι με εργαστηριακό έλεγχο. Υπάρχουν και για την γρίπη όπως και για τον κορωνοϊό γρήγορα τεστ που ανιχνεύουν την παρουσία του αντιγόνου του ιού της γρίπης και τον τύπο του ιού (Α ή Β) από το οποίο έχει προσβληθεί ο ασθενής. Επιπλέον κυκλοφορούν και rapid test για την ανίχνευση και των 2 ιών ταυτόχρονα.

Για πόσο διάστημα μεταδίδει τον ιό ο άρρωστος;

Ο άρρωστος μεταδίδει τον ιό μια μέρα, πριν αρχίσουν τα συμπτώματα μέχρι και επτά μέρες από την έναρξη των συμπτωμάτων.

Υπάρχουν άνθρωποι που κινδυνεύουν περισσότερο από τη γρίπη;

Πιο πιθανές είναι οι επιπλοκές της γρίπης στα βρέφη και τα μικρότερα παιδιά, σε άτομα με χρόνια υποκείμενα νοσήματα (καρδιολογικά, αναπνευστικά, σακχαρώδη διαβήτη κ.τ.λ.), σε ανοσοκατεσταλμένα άτομα, ηλικιωμένους και στις εγκύους.

Ποιες είναι οι συνηθέστερες επιπλοκές της γρίπης στα παιδιά;

Η γρίπη τις περισσότερες φορές είναι, όπως και οι υπόλοιπες ιώσεις, αυτοπεριοριζόμενη νόσος και οι ασθενείς αναρρώνουν χωρίς επιπλοκές και χωρίς ειδική θεραπεία. Κάποιες από τις πιο συνηθισμένες επιπλοκές είναι η αφυδάτωση και η έντονη καταβολή, ως αποτέλεσμα των γαστρεντερικών διαταραχών που προκαλεί η γρίπη, η βρογχίτιδα, η βρογχοπνευμονία ή η πνευμονία, τόσο από τον ίδιο τον ιό ή λόγω βακτηριακής επιμόλυνσης, η οξεία μέση ωτίτιδα και η μυοσίτιδα. Πολύ σπάνια και συνήθως σε παιδιά με χρόνια προβλήματα η γρίπη προκαλεί βαρειά νόσο, που μπορεί να οδηγήσει σε ανάγκη για νοσηλεία σε μονάδα εντατικής θεραπείας ή σε θάνατο.

 Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε το παιδί με τη γρίπη;

• Χορηγούμε στα παιδιά αντιπυρετικά (όχι ασπιρίνη)
• Προσφέρουμε άφθονα υγρά για να αποφύγουμε την αφυδάτωση του παιδιού με τον υψηλό πυρετό
• Όταν τα συμπτώματα επιμένουν ή επιδεινώνονται πέραν του 3ημέρου ή αν προβληματίζει η κλινική κατάσταση του παιδιού, θα πρέπει οι γονείς να αναζητούν την ειδική γνώμη του παιδιάτρου. Συμπτώματα που θα πρέπει να ανησυχήσουν τους γονείς μπορεί να είναι η δύσπνοια, η θόλωση και η υπνηλία που επιμένει και όταν το παιδί είναι απύρετο, πυρετός που επανεμφανίζεται ενώ έχει παρουσιάσει στο μεταξύ ύφεση, άρνηση λήψης τροφής και κυρίως υγρών ή συνεχείς έμετοι, καθώς και έντονο άλγος στα πόδια με αδυναμία βάδισης.
• Ο παιδίατρος θα αποφασίσει ποιο παιδί με γρίπη θα λάβει, σύμφωνα με τις υπάρχουσες οδηγίες, ειδική αντιϊκή αγωγή ή άλλη θεραπεία σε περίπτωση επιπλοκής.

Πώς μπορούμε να προφυλαχθούμε από τη γρίπη;

• Το καλύτερο μέσο πρόληψης είναι ασφαλώς ο εμβολιασμός.
• Την εποχή της γρίπης αποφεύγουμε τους πολυσύχναστους κλειστούς χώρους.
• Πλένουμε επιμελώς τα χέρια μας με σαπούνι και νερό ή αλκοολούχα καθαριστικά χεριών και διδάσκουμε και τα παιδιά μας να το κάνουν σωστά μετά την επιστροφή από κάθε εξωτερικό χώρο και πριν τα γεύματα.
• Βήχουμε ή φτερνιζόμαστε χρησιμοποιώντας χαρτομάντηλο το οποίο αμέσως απορρίπτουμε ή στο εσωτερικό του αγκώνα μας αν δεν έχουμε στη διάθεση μας χαρτομάντηλο.
• Οι ασθενείς, παιδιά και ενήλικες, θα πρέπει να επιστρέψουν στο σχολικό ή το εργασιακό περιβάλλον όταν πλέον δεν μεταδίδουν τον ιό, δηλαδή όταν έχουν παραμείνει τουλάχιστον ένα 24ωρο απύρετοι χωρίς να έχουν λάβει αντιπυρετικά.