Διογκώσεις του τραχήλου στα παιδιά
Γράφει ο
Εμμανουήλ Κουδουμνάκης
Ωτορινολαρυγγολόγος
Συντονιστής Διευθυντής Γ’ Παιδιατρικής Κλινικής Ωτορινολαρυγγολογίας ΜΗΤΕΡΑ
Οι τραχηλικές διογκώσεις στα παιδιά είναι ιδιαίτερα συχνές μέχρι την ηλικία των 7 ετών περίπου. Κατά κανόνα εμφανίζονται μετά τον 6ο μήνα της ζωής, πλην σπανίων περιπτώσεων που εμφανίζονται με την γέννηση.
Αφορούν σε ψηλαφητά μορφώματα του τραχήλου που συχνά συνοδεύουν το παιδί για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Χαρακτηρίζονται ως λεμφαδενοπάθειες και το 85% των περιπτώσεων, οφείλεται σε ιογενείς ή μικροβιακούς παράγοντες και σε μικρότερα ποσοστά σε συγγενείς κύστεις, σε ειδικές φλεγμονές και νεοπλασίες.
Ο τράχηλος του παιδιού είναι διάσπαρτος από όργανα του αμυντικού λεμφικού συστήματος, οι γνωστοί λεμφαδένες, που διογκώνονται ως αντίδραση σε οποιοδήποτε αίτιο στην κεφαλή και στον τράχηλο του παιδιού.
Φλεγμονώδεις Λεμφαδενοπάθειες
Ψηλαφώντας τον τράχηλο ενός παιδιού, πάντα αντιλαμβανόμαστε την παρουσία μικρών κινητών και ανώδυνων λεμφαδένων που δεν έχουν καμία κλινική σημασία, ούτε χρειάζονται εργαστηριακό έλεγχο. Είναι αποτέλεσμα παλαιών ή και πρόσφατων ιογενών λοιμώξεων, κυρίως από την περιοχή της μύτης και του φάρυγγα. Μπορεί να οφείλονται και σε ήπιες δερματικές βλάβες του προσώπου και του τριχωτού της κεφαλής.
Εάν ένας ή περισσότεροι λεμφαδένες διογκωθούν και συνοδεύονται από πόνο και πυρετό, θα πρέπει να αξιολογούνται από τον παιδίατρο και ανάλογα την κλινική εικόνα και τα εργαστηριακά ευρήματα, εκείνος θα κρίνει αν χρειάζεται κάποια αντιβιοτική αγωγή ή όχι. Η φαρμακευτική αγωγή από το στόμα, όταν κριθεί απαραίτητη, κατά κανόνα θεραπεύει την λεμφαδενοποπάθεια.
Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις χρειάζεται ενδοφλέβια αγωγή, και σπανιότατες χειρουργική παροχέτευση.
Ειδικές Φλεγμονές
Πρόκειται για σπάνιες μορφές τραχηλικής λεμφαδενοπάθειας, τα αίτια των οποίων είναι ειδικοί μικροοργανισμοί (φυματίωση, άτυπη φυματίωση, νόσος από νύχια ή τρίχωμα γάτας, βρουκέλωση, ακτινομύκητας κλπ.). Οι λεμφαδένες στις περιπτώσεις αυτές, είναι πιο χαρακτηριστικοί, επιμένουν παρά τη θεραπεία και συνήθως δεν συνοδεύονται από πυρετό.
Οι ανωτέρω λεμφαδενοπάθειες αντιμετωπίζονται κατά περίπτωση, αφού ταυτοποιηθεί το αίτιο, με ειδική φαρμακευτική αγωγή, ή με αφαίρεση του πάσχοντα λεμφαδένα.
Συγγενείς Τραχηλικές Διογκώσεις
Πρόκειται για κυστικά κυρίως μορφώματα του τραχήλου που είναι εμφανή αμέσως μετά την γέννηση και σπανιότερα στην μετέπειτα ηλικία. Οφείλονται σε εμβρυϊκά υπολείμματα ή σε εμβρυϊκές δυσπλασίες. Η διάγνωση είναι εύκολη, επιβεβαιώνεται με απεικόνιση (υπερηχογράφημα, μαγνητική τομογραφία και σπάνια αξονική τομογραφία) και η αντιμετώπιση είναι η χειρουργική αφαίρεση της διόγκωσης.
Νεοπλασματικές Τραχηλικές Διογκώσεις
Αφορούν στο 4-6% των τραχηλικών διογκώσεων. Είναι διογκώσεις σκληρές, ακίνητες, δεν συνοδεύονται από πυρετό και δεν υποχωρούν με τη χρήση διαδοχικών σχημάτων αντιβιοτικών. Πρόκειται κατά κανόνα για λεμφώματα και σπανιότερα για άλλα κακοήθη νεοπλάσματα. Στις περιπτώσεις αυτές επιβάλλεται ο έγκαιρος εργαστηριακός και απεικονιστικός έλεγχος, η χειρουργική αφαίρεση της παθολογίας και η ιστολογική της αξιολόγηση, προκειμένου να αρχίσει άμεσα η κατάλληλη θεραπεία.
Συμπερασματικά
Η ψηλάφηση τραχηλικών λεμφαδένων, δεν πρέπει να προβληματίζει τους γονείς. Είναι μια φυσιολογική αντίδραση του λεμφικού συστήματος στις ιώσεις, κυρίως του ανώτερου αναπνευστικού.
Μεγαλύτεροι επώδυνοι λεμφαδένες, που συνοδεύονται με πυρετό, πρέπει να αξιολογούνται από τον παιδίατρο. Τα κακοήθη νοσήματα των τραχηλικών λεμφαδένων είναι πολύ σπάνια και το βασικότερο είναι ότι έχουν κατά κανόνα πολύ καλή πρόγνωση.