Διακαθετηριακή εμφύτευση καρδιακής βαλβίδας TAVI: αποτελεσματική θεραπεία σε ασθενείς μεγάλης ηλικίας

Γράφει ο
Άγγελος Ρηγόπουλος
Επεμβατικός Καρδιολόγος
Αναπληρωτής Διευθυντής Καρδιολογικής Κλινικής Ενηλίκων ΜΗΤΕΡΑ

 Η αορτική βαλβίδα βρίσκεται μεταξύ της αριστερής κοιλίας της καρδιάς και της αορτής, δηλαδή του μεγάλου αγωγού που διοχετεύει το αίμα από την καρδιά στα διάφορα όργανα. Ο ρόλος της είναι να ανοίγει ευχερώς ώστε να επιτρέπει την προς τα εμπρός ροή του αίματος και να κλείνει στεγανά ώστε να μην υπάρχει διαρροή αίματος προς τα πίσω.

Στην περίπτωση που υπάρχει σοβαρός περιορισμός στη διάνοιξη της βαλβίδας έχουμε τη λεγόμενη «στένωση αορτής», η οποία όταν είναι σοβαρού βαθμού προκαλεί συμπτώματα, αλλά και σηματοδοτεί σημαντική ελάττωση της επιβίωσης των ασθενών. Η θνησιμότητα φθάνει το 50% σε 3 χρόνια. Κύρια αιτία αποτελεί η σκλήρυνση της βαλβίδας λόγω εναπόθεσης αλάτων ασβεστίου. Αυτή η κατάσταση εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας (>13% σε άτομα ηλικίας μεγαλύτερης των 75 ετών).

Αντιμετώπιση

Η αντιμετώπισή της μπορεί να γίνει μόνο με αντικατάσταση της βαλβίδας, στην οποία διανοίγεται ο θώρακας, ή με εμφύτευση μιας νέας βαλβίδας στη θέση της παλαιάς βαλβίδας με τη βοήθεια καθετήρα χωρίς επέμβαση (διακαθετηριακή εμφύτευση βαλβίδας, transcatheter valve implantation, TAVI).

TAVI: Επέμβαση χαμηλού κινδύνου

Η TAVI εξελίχθηκε σημαντικά τις τελευταίες 2 δεκαετίες, ώστε να αποτελεί μια επέμβαση χαμηλού κινδύνου, η οποία προσφέρει ανακούφιση από τα συμπτώματα, βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών, αλλά και σημαντική αύξηση της επιβίωσης.

Δεδομένου ότι οι ασθενείς με σοβαρού βαθμού στένωση αορτής είναι συνήθως μεγάλης ηλικίας, μπορεί να έχουν συνυπάρχουσες παθήσεις, οι οποίες αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο από μια ανοικτή χειρουργική επέμβαση. Σε ασθενείς που ο κίνδυνος είναι απαγορευτικός για ανοικτή επέμβαση, η TAVI προσφέρει μια αποτελεσματική λύση με δραστικά καλύτερη επιβίωση στην πενταετία σε σχέση με τη φαρμακευτική θεραπεία.

Προς το παρόν, η TAVI συνιστάται διεθνώς ως πρώτη επιλογή σε ασθενείς μεγάλης ηλικίας με υψηλό εγχειρητικό κίνδυνο. Οι τεχνικές βελτιώσεις των βαλβίδων που διατίθενται προσφέρουν πολλές επιλογές για μια εξατομικευμένη προσέγγιση της TAVI ανάλογα με τα ιδιαίτερα ανατομικά χαρακτηριστικά του κάθε ασθενούς.

Επιπρόσθετα, τα τελευταία χρόνια η μέθοδος δεν αντιμετωπίζεται ως λύση ανάγκης αλλά ως αποτελεσματική θεραπεία με πολυετή διάρκεια. Αυτή η εξέλιξη οδήγησε σε μείωση των αγγειακών επιπλοκών από τα σημεία της προσπέλασης με τον καθετήρα της βαλβίδας, καθώς και του κινδύνου ανάπτυξης εγκεφαλικού επεισοδίου. Ακόμα, έχουν αναπτυχθεί τεχνικές για τη διευκόλυνση της μετέπειτα πρόσβασης στις στεφανιαίες αρτηρίες, για τη μείωση της παραβαλβιδικής διαφυγής αλλά και της ανάγκης εμφύτευσης μόνιμου βηματοδότη.

Σε ποιους ασθενείς εφαρμόζεται η TAVI;

Η επιλογή ασθενούς για TAVI συζητείται από ομάδα ειδικών (ομάδα καρδιάς), οι οποίοι εκτιμούν την κατάσταση του ασθενούς και τα δεδομένα των ειδικών εξετάσεων (triplex καρδιάς, στεφανιογραφία). Η επιλογή της κατάλληλης βαλβίδας γίνεται ανάλογα με τα ιδιαίτερα ανατομικά χαρακτηριστικά του ασθενούς όπως αυτά εκτιμώνται από την αξονική τομογραφία της αορτής και η επέμβαση σχεδιάζεται με όλες τις λεπτομέρειες πριν από την είσοδο του ασθενούς στο αιμοδυναμικό εργαστήριο. Επιπλέον, οι ασθενείς παρακολουθούνται σε τακτική βάση μετά την επέμβαση. Η γήρανση του πληθυσμού και η αύξηση του μέσου όρου ηλικίας οδηγούν σε αύξηση των ασθενών μεγάλης ηλικίας με σοβαρού βαθμού στένωση αορτής, οι οποίοι θα χρειασθούν χειρουργική ή επεμβατική θεραπεία. Μολαταύτα, φαίνεται ότι διεθνώς μόνο ένα ποσοστό αυτών των ασθενών οδηγείται σε έγκαιρη θεραπεία.

Εκτός από τα προφανή οφέλη από τη βελτίωση της ποιότητας ζωής που είναι εξαιρετικά σημαντική σε ασθενείς μεγάλης ηλικίας, οι ασθενείς που υποβάλλονται σε TAVI παρουσιάζουν επιβίωση παρόμοια με εκείνη του αντίστοιχου γενικού πληθυσμού. Επομένως, η ύπαρξη της δυνατότητας για αποτελεσματική θεραπεία της σοβαρού βαθμού στένωσης αορτής μέσω της ελάχιστα επεμβατικής TAVI αποτελεί μια ευκαιρία που αξίζει να αξιοποιηθεί.