COVID-19 στην Ελλάδα: Τι πρέπει λοιπόν να ξέρουμε για να προφυλαχθούμε από την μετάδοση του νέου Κορωνοϊού;

Γράφει η
Ελένη Γιαμαρέλλου
Παθολόγος – Λοιμωξιολόγος
Διευθύντρια Α’ Παθολογικής – Λοιμωξιολογικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ

Είναι γεγονός ότι ο COVID-19 ήρθε και στη χώρα μας από την Ιταλία την περασμένη Κυριακή, και το πρώτο κρούσμα νοσηλεύεται στη Θεσσαλονίκη. Τι πρέπει λοιπόν να ξέρουμε για να προφυλαχθούμε από την μετάδοση του νέου Κορωνοϊού;

1. Τι είναι ο Κορωνοϊός και πώς προσβάλει τον οργανισμό μας;

Ο νέος Κορωνοϊός COVID-19 αποτελεί το 7^ο μέλος ομάδας γνωστών ιών από πολλά χρόνια, με 5^ο στη σειρά τον ιό που προκάλεσε το 2002-2003 το SARS (Severe Acute Respiratory Syndrome) και με 6^ο τον  ιό MERS-CoV, που προκάλεσε στις χώρες της Σαουδικής Αραβίας το σύνδρομο MERS (Middle East Respiratory Syndrome) το 2012.

Στις 31 Δεκεμβρίου 2019, ο Π.Ο.Υ. ενημερώθηκε για συρροή κρουσμάτων πνευμονίας αγνώστου αιτιολογίας, που εκδηλώθηκε για πρώτη φορά στην πόλη Wuhan με 11 εκ. κατοίκους της επαρχίας Hubei στην Κίνα (με 50 εκ. κατοίκους). Στις 7 Ιανουαρίου, οι Κινεζικές αρχές επιβεβαίωσαν την απομόνωση από κλινικά δείγματα ασθενών, ενός νέου ιού, ο οποίος αναγνωρίστηκε ως το παθογόνο αίτιο της επιδημίας.

Είναι χαρακτηριστικό της επιδημίας στην Κίνα η ταχεία εξάπλωσή της στη χώρα «γέννησής» της. Στις 27/1/2020 αναφέρθηκαν 2275 κρούσματα, στις 28/1/2020 τα κρούσματα έφτασαν 3500, στις 3/2/2020 καταγράφηκαν 17.500 κρούσματα, σε 4 ημέρες (7/2/2020) σχεδόν διπλασιάστηκαν με 30.926 νοσούντες, ενώ στις 16/2/2020 ανακοινώθηκαν επισήμως ~70000 κρούσματα με συνολικό αριθμό θανόντων περίπου 1700, αλλά σταθερή θνητότητα περίπου στο 2,5% επί του συνόλου των επισήμως προσβληθέντων. Στις 24/2/2020 τα επίσημα κρούσματα ήταν 78838 και οι θάνατοι 2466!

Από τα κρούσματα εκτός Κίνας τα πρωτεία είχαν η Ν. Κορέα, η Ιαπωνία και η Περσία με σύνολο >2000 ασθενείς και 25 θανάτους (24/2/2020).

2. Πόσο μεταδοτικός είναι ο Κορωνοϊός και πότε μεταδίδεται;

Από τα μέχρι τώρα επιδημιολογικά δεδομένα φαίνεται ότι ένας ασθενής είναι μεταδοτικός όσο έχει συμπτώματα, έστω και αν αυτά είναι ήπια. Συγχρόνως, ο χρόνος επώασης μέχρι να εκδηλωθεί η λοίμωξη φθάνει τις 14 ημέρες, ενώ φαίνεται ότι και στο στάδιο αυτό ο ασθενής είναι μεταδοτικός, γεγονός που εξηγεί και τον δυσανάλογα μεγάλο αριθμό κρουσμάτων. Η κλασσική μετάδοση του ιού γίνεται με αεροσταγονίδια όπως και την αερογενή μετάδοση, χωρίς να έχει αποκλειστεί το γαστρεντερικό σύστημα. Από μαθηματικούς υπολογισμούς φαίνεται ότι ο πάσχων μολύνει 2-3 υγιή άτομα, ενώ δεν είναι ακόμα διευκρινισμένο πότε σταματά η μετάδοση από τον νοσούντα.

3. Το άτομο που νοσεί τι συμπτώματα παρουσιάζει;

(Υπάρχει πιθανότητα κάποιος να νοσεί από την  γρίπη H1N1 και από τον Κορωνοϊό;)

Τα συμπτώματα αφορούν πυρετό (>38°C), μυαλγίες και κόπωση, βήχα και δύσπνοια, ενώ το συνάχι και η κυνάγχη είναι σπάνια. Φαίνεται όμως, ότι σε μεγάλο  ποσοστό η λοίμωξη από COVID-19 μπορεί να είναι «ασυμπτωματική» («σιωπηρή λοίμωξη»), χωρίς αυτό να αποκλείει την μεταδοτικότητα, άλλη μια υπόθεση που εξηγεί και τον εξαιρετικά υψηλό αριθμό κρουσμάτων. Υπολογίζεται ότι 85% όσων προσβληθούν εμφανίζουν ήπια κλινική εικόνα και θα μείνουν στο σπίτι τους, ενώ ~15% θα χρειαστούν νοσηλεία συνήθως λόγω πνευμονίας και περίπου στο 5% θα απαιτηθεί ΜΕΘ με συνολική θνητότητα ~2%. Πρέπει να τονιστεί ότι τα συμπτώματα της εποχικής γρίπης είναι παρόμοια με εκείνα που προκαλεί ο COVID-19 και επομένως εφόσον συνυπάρχουν παράγοντες κινδύνου, τότε το κρούσμα για το οποίο διαγνώστηκε «γρίπη» είναι ύποπτο. Εντούτοις δεν έχει αποκλειστεί μέχρι σήμερα η συνλοίμωξη από περισσότερους ιούς.

4. Ποιες πληθυσμιακές ομάδες κινδυνεύουν περισσότερο;

Φαίνεται ότι η πνευμονία είναι συχνότερη σε ηλικίες >60 ετών και επί συνυπάρξεως συν-νοσηροτήτων (π.χ. χρόνιες αναπνευστικές και καρδιακές παθήσεις, ανοσοκαταστολή), ενώ τα παιδιά δύσκολα προσβάλλονται. Εάν ο ιός μεταδίδεται επί εγκυμοσύνης στο κύημα είναι προς το παρόν αδιευκρίνιστο.

5. Αποτελεί σήμερα κίνδυνο για την Ελλάδα;

Ήδη επιβεβαιώθηκε το πρώτο κρούσμα, ενώ ο κίνδυνος για την Ελλάδα ήταν μια πιθανότητα που ισχυροποιήθηκε με την πρόσφατη επιδημία στην Ιταλία με 350 κρούσματα και 11 νεκρούς σε τρεις ημέρες (22/2 έως 25/2). Άλλωστε το πρώτο ελληνικό κρούσμα ταξίδεψε από την Β. Ιταλία. Η κλινική εικόνα αφορά οξεία λοίμωξη του αναπνευστικού, με τουλάχιστον ένα από τα παρακάτω συμπτώματα: βήχα, φαρυγγαλγία, δύσπνοια, χωρίς ανάγκη νοσηλείας, και τουλάχιστον ένα από τα παρακάτω επιδημιολογικά κριτήρια, εντός των τελευταίων 14 ημερών πριν την έναρξη των συμπτωμάτων:

(α) Στενή επαφή με πιθανό ή επιβεβαιωμένο κρούσμα λοίμωξης από COVID-19¹ ή

(β) Ιστορικό ταξιδιού σε περιοχές όπου θεωρείται ότι υπάρχει συνεχιζόμενη μετάδοση λοίμωξης από COVID-19 στην κοινότητα ή

(γ) Εργασία ή επίσκεψη σε δομή παροχής φροντίδας υγείας όπου αντιμετωπίζονταν ασθενείς με λοίμωξη από COVID-19.

Είναι γεγονός ότι το Υπουργείου Υγείας και ο Ε.Ο.Δ.Υ. έχουν λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα, σύμφωνα με τις οδηγίες του Π.Ο.Υ., ώστε σε περίπτωση υπόπτου ή επιβεβαιωμένου κρούσματος στη χώρα μας να γίνει η κατάλληλη νοσηλεία στα Νοσοκομεία Αναφοράς (ΑΤΤΙΚΟΝ-Σωτηρία για την Αττική) και να αποφευχθεί η διασπορά.

Οι Κινέζοι συνεχίζουν να θρηνούν τον γιατρό Li Wenliang ως ήρωα που προσπάθησε να κάνει το καθήκον του και να προειδοποιήσει έγκαιρα για την απειλή μιας νέας θανατηφόρας επιδημίας. Ας τον σκεφτόμαστε τηρώντας αυστηρά και σωστά τα μέτρα υγιεινής που προστατεύουν από διασπορά, στοχεύοντας σε σωστή ενημέρωση και διατηρώντας την ψυχραιμία μας. Για την σημερινή ιατρική κοινωνία, τόσο ο Ιταλός ιατρός Carlo Urbani για το SARS όσο και ο Κινέζος Li Wenliang αποτελούν πρόκληση αυτοθυσίας.

¹ -Άτομο με διαμονή στην ίδια οικία με ασθενή με λοίμωξη από COVID-19

-Άτομο με άμεση σωματική επαφή με ασθενή με λοίμωξη από COVID-19 (π.χ. χειραψία)

-Άτομο με επαφή πρόσωπο με πρόσωπο ή παραμονή σε κλειστό χώρο με ασθενή με λοίμωξη από COVID-19 σε απόσταση <2 μέτρων και για διάστημα >15 λεπτά

-Άτομο με απροφύλακτη επαφή με μολυσματικές εκκρίσεις ασθενούς με λοίμωξη από COVID-19

-Επαγγελματίας υγείας ή άλλο άτομο που παρείχε άμεση φροντίδα σε ασθενή με λοίμωξη από COVID-19 ή εργαζόμενος σε εργαστήριο που χειρίζεται κλινικά δείγματα ασθενών με λοίμωξη από COVID-19 και δεν έχουν τηρηθεί τα ενδεδειγμένα μέτρα ατομικής προστασίας

-Συνταξιδιώτης στο ίδιο αεροσκάφος, ο οποίος καθόταν εντός απόστασης δύο σειρών θέσεων (προς κάθε κατεύθυνση) από τον ασθενή με λοίμωξη από COVID-19, άτομα που ταξίδευαν μαζί ή φρόντισαν τον ασθενή, και μέλη του πληρώματος που εξυπηρέτησαν το συγκεκριμένο τμήμα του αεροσκάφους όπου καθόταν ο ασθενής (επί ύπαρξης σοβαρών συμπτωμάτων ή μετακινήσεων του ασθενούς εντός του αεροσκάφους, που ενδέχεται να συνεπάγονται περισσότερο εκτεταμένη έκθεση, οι επιβάτες που κάθονταν στο ίδιο τμήμα του αεροσκάφους ή ακόμη και όλοι οι επιβάτες της πτήσης μπορεί να θεωρηθούν στενές επαφές).

Πηγή www.hygeia.gr