Εξωσχολικές Δραστηριότητες και Νεανικός Διαβήτης: Οργανική και Ψυχική Αναγκαιότητα

Ο ελεύθερος χρόνος αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα των παιδιών και των εφήβων, δικαίωμα στην αυτενέργεια και την αυτοδιάθεση. Κατά τον ελεύθερο χρόνο τα παιδιά ξεδιπλώνουν τη δημιουργικότητά τους, αποκτούν πολύτιμες δεξιότητες, εξελίσσονται, κοινωνικοποιούνται. Καθώς έχει άρρηκτη σχέση με την ψυχική υγεία, ο ελεύθερος χρόνος βοηθά το παιδί να αναπτυχθεί όχι μόνο στον γνωστικό ή/και τον βιοσωματικό τομέα, αλλά και στον κοινωνικό και συναισθηματικό.

Γράφει η
Δρ. Ελίνα Γκίκα
Κλινική Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια, Εκπαιδεύτρια Διαβήτη, Διευθύντρια Τμήματος Ψυχικής Υγείας & Ψυχολογικής Υποστήριξης ΜΗΤΕΡΑ

Είναι κοινός τόπος από αρχαιοτάτων χρόνων επίσης ότι η άσκηση δημιουργεί ψυχική ευεξία, την οποία έχουμε ανάγκη σε κάθε ηλικία. Γνωρίζουμε επίσης από την επιστήμη της νευροφυσιολογίας τη θετική επίδραση της άσκησης στον ανθρώπινο εγκέφαλο. Για τον λόγο αυτό από τη νηπιακή ηλικία παροτρύνουμε τους γονείς να ενισχύουν τα παιδιά σε οποιαδήποτε φυσική ενέργεια. Από την ηλικία που το παιδί θα κατακτήσει την κίνηση και θα ξεκινήσει να περπατά, από ενός έτους, ανάλογα βέβαια με το κάθε παιδάκι, είναι επιθυμητό να υπάρχει η κίνηση μαζί με κοινωνική διάδραση αν είναι εύκολο να συνδυαστεί.

Ειδικότερα για τα παιδιά με διαβήτη, η σύγχρονη αντιμετώπιση της νόσου ορίζεται από τη θεραπευτική ομάδα η οποία περιλαμβάνει τον θεράποντα ιατρό, τον εκπαιδευτή διαβήτη,  τον ψυχολόγο και τον διατροφολόγο. Όλες οι παραπάνω ειδικότητες συνιστούν και ενθαρρύνουν τη φυσική δραστηριότητα σε κάθε ηλικία με στόχο την ψυχική ευεξία!

Οι εξωσχολικές δραστηριότητες με τις οποίες τα παιδιά αξιοποιούν το χρόνο τους καλύπτουν τομείς, όπως άθληση και εξάσκηση σωματικών/ κινητικών δεξιοτήτων (αθλήματα, χορός, μπαλέτο), μουσική (εκμάθηση μουσικού οργάνου), ξένες γλώσσες, καλλιτεχνικά (ζωγραφική, εικαστικά, θεατρικό παιχνίδι κ.ά.) και ένταξη σε ομάδες (θεατρικό παιγνίδι, χορωδία, πρόσκοποι κλπ.). Αποτελούν ένα μεγάλο κεφάλαιο στη ζωή των παιδιών σήμερα, αφού τα περισσότερα παιδιά από μικρή ηλικία, μετά το σχολείο,  έχουν τόσα πολλά πράγματα να κάνουν (αθλήματα, ξένες γλώσσες, μουσικό όργανο), που δεν μένει χρόνος για παιχνίδι αλλά ούτε και για ξεκούραση. Οι δραστηριότητες βοηθούν το παιδί να αποκτήσει καλές συνήθειες και πειθαρχία, το βοηθούν να αναπτύξει τις κοινωνικές του δεξιότητες, να μαθαίνει πράγματα που αγαπά, να κάνει φίλους.

Ένα υπερφορτωμένο πρόγραμμα όμως κουράζει το παιδί, το γεμίζει άγχος, του δημιουργεί προβλήματα συγκέντρωσης και απορρυθμίζει την οικογενειακή ζωή. Επίσης, ενδέχεται τελικά να μην του αφήνει χρόνο να ανακαλύψει τις δεξιότητες και το ταλέντο του σε κάποια από όλες τις δραστηριότητες, αφού τρέχει να ανταποκριθεί σε όλες. Συνεπώς οι εξωσχολικές δραστηριότητες κάνουν καλό στο παιδί αρκεί να τηρείται το  μέτρο.  Επίσης, δεν πρέπει η δραστηριότητα να καλύπτει απωθημένα και ανεκπλήρωτες προσδοκίες των γονιών αλλά να ανταποκρίνεται στις επιθυμίες των παιδιών.

Για να είναι ένα παιδί με ή χωρίς διαβήτη χαρούμενο, υγιές, με αυτοπεποίθηση, χρειάζεται να υπάρχει πειθαρχία στη ζωή του, ανάλογη φυσικά με την ηλικία στην οποία βρίσκεται. Επειδή σε αυτή την ηλικία ο κόσμος του παιδιού περιορίζεται και επικεντρώνεται συνήθως, όπως είναι φυσιολογικό, στην οικογένεια, ειδικότερα για τα παιδιά με διαβήτη η συναναστροφή με συνομήλικα παιδιά χωρίς διαβήτη αλλά και η συμμετοχή του παιδιού σε δραστηριότητες με την ίδια ιδιαιτερότητα δίνει στο  παιδί τη δυνατότητα να γνωρίσει   τις δυνατότητες του και  τις ικανότητες του.

Η φυσική δραστηριότητα είναι γνωστό ότι συνδέεται με τη ρύθμιση του διαβήτη αφού συντελεί άμεσα σε καλύτερες τιμές σακχάρου.  Όλες οι δραστηριότητες όμως συνδέονται με τη καλή ρύθμιση εφόσον δίνουν χαρά στο παιδί. Το αναφέρουμε διότι πολλές φορές συναντάμε γονείς να πιέζουν τα παιδιά με διαβήτη σε κάποια αθλητική δραστηριότητα και εκείνα αντιδρούν γιατί προτιμούν θεατρικό παιχνίδι για παράδειγμα.

Ειδικά οι έφηβοι προτιμούν περισσότερο τις καθιστικές από τις σωματικές δραστηριότητες, επιδεικνύοντας ιδιαίτερη προτίμηση στην ακρόαση μουσικής και τη χρήση υπολογιστή και διαδικτύου. Οι έφηβοι που αθλούνται κατά την εφηβεία αποδείχθηκε ότι έχουν καλύτερη σωματική και ψυχική υγεία, υψηλότερη αυτοεκτίμηση και χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερη ικανοποίηση από τη ζωή.

Υπενθυμίζουμε ότι η επιλογή εξωσχολικής δραστηριότητας θα πρέπει να είναι μια συνεργατική εμπειρία μεταξύ γονέων και παιδιού. Καθώς επίσης ότι θα πρέπει να διασφαλίζονται κάποιες προϋποθέσεις:

• Να είναι βασισμένη στην ηλικία του παιδιού.
• Να ταιριάζει στις δεξιότητες και την προσωπικότητα του παιδιού.
• Να το ρωτήσουμε τι του αρέσει περισσότερο.
• Να μην το υποχρεώσουμε να κάνει μια δραστηριότητα που δεν του αρέσει.
• Να μην υποτιμήσουμε τον ελεύθερο χρόνο, που είναι σημαντικός για χαλάρωση και παιχνίδι.

Οκτώβριος 2017