Φορητοί Υπολογιστές

Οι φορητοί υπολογιστές (laptops) είναι σχεδόν αναπόσπαστο μέρος της ζωής των εφήβων σήμερα, καθώς έτσι μπορούν να σερφάρουν στο Internet, να παίζουν, αλλά και να κάνουν τις εργασίες τους σε οποιοδήποτε μέρος. Όμως, η υπερβολική ή η λάθος χρήση μπορεί να προκαλέσει προβλήματα υγείας (λ.χ. ορθοπεδικά), οπότε επιβάλλεται να τηρούνται μερικοί απλοί κανόνες.

Γράφει ο
Ηλίας Μπέλλος
Ιατρός Εργασίας ΜΗΤΕΡΑ

Παρά τα πολλά πλεονεκτήματά τους, οι φορητοί υπολογιστές αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης κακώσεων λόγω επαναλαμ-
βανόμενων καταπονήσεων. Όπως οι σταθεροί υπολογιστές έχουν ειδικές κατευθυντήριες συστάσεις για ασφαλή και υγιή
χρήση, το ίδιο συμβαίνει και με τους φορητούς.

Οι κίνδυνοι που οφείλονται στη χρήση του φορητού υπολογιστή είναι:

• Το πληκτρολόγιο είναι σταθερά συνδεδεμένο με την οθόνη με αποτέλεσμα να είναι αδύνατη η ειδική ρύθμιση, με αποτέλεσμα να προκύπτει εργονομικός κίνδυνος για τη θέση και την άνεση του αυχένα ή του χεριού.
• Οι φορητοί υπολογιστές χρησιμοποιούνται συνήθως σε περιορισμένους και στενούς χώρους, που επηρεάζουν τη στάση του σώματος.
• Τα πλήκτρα του φορητού υπολογιστή είναι μικρότερα απ’ ό,τι των αυτόνομων πληκτρολογίων, με αποτέλεσμα αυξημένο κίνδυνο για καταπόνηση του χεριού και των δακτύλων.
• Η οθόνη είναι τυπικά μικρότερη από την καθιερωμένη, με κίνδυνο καταπόνησης των ματιών.
• Ο κινητός εξοπλισμός είναι αρκετά βαρύς κατά τη μεταφορά.

Τα παραπάνω δημιουργούν τον κίνδυνο για πόνο, φλεγμονή και μυϊκή κόπωση του αυχένα, των ωμοπλατών, της μέσης, των αγκώνων, των καρπών και των χεριών. Επιπλέον, δημιουργούν τον κίνδυνο για οπτική κόπωση, πονοκεφάλους, μούδιασμα και φαγούρα στους βραχίονες.

Οι βασικές αρχές

Οι ευκαιριακοί χρήστες laptop πρέπει να θυμούνται ότι, επειδή η στάση αυχένα – κεφαλής καθορίζεται από τη δράση ισχυρών μυών, ο χρήστης «θυσιάζει» τη στάση του αυχένα παρά την αντίστοιχη στάση των καρπών. Η γωνία της οθόνης του φορητού υπολογιστή πρέπει να είναι τέτοια ώστε να μπορούμε να τη δούμε με την ελάχιστη μετακίνηση του αυχένα:

• Βρείτε ένα άνετο κάθισμα και ένα γραφείο και τοποθετήστε εκεί τον υπολογιστή.
• Χρησιμοποιήστε διάφορα είδη (βιβλία κ.λπ.) για να ανυψωθεί ο υπολογιστής και η οθόνη να βρίσκεται στο επίπεδο
  των ματιών.

Αν δεν υπάρχει διαθέσιμο γραφείο:

• Τοποθετήστε το φορητό υπολογιστή στα γόνατα για όσο το δυνατόν πιο ουδέτερη στάση του καρπού.
• Χρησιμοποιήστε το σάκο μεταφοράς του υπολογιστή ή βιβλία για να τον ανυψώσετε.

Αν χρησιμοποιείτε το laptop ως κύριο υπολογιστή:

• Τοποθετήστε το laptop πάνω στο γραφείο έτσι ώστε να μπορείτε να δείτε την οθόνη χωρίς να σκύβετε στο ύψος τον αυχένα. Αυτό μπορεί να απαιτήσει την ανύψωση του υπολογιστή πάνω από την επιφάνεια του γραφείου χρησιμοποιώντας μια σταθερή επιφάνεια υποστήριξης όπως βάση στήριξης. Προσωρινά μπορεί να χρησιμοποιηθούν συνηθισμένα είδη, όπως βιβλία.
• Το ανώτερο τμήμα της οθόνης πρέπει να βρίσκεται στο επίπεδο των ματιών.
• Χρησιμοποιήστε ξεχωριστό πληκτρολόγιο και ποντίκι.
• Χρησιμοποιήστε το ποντίκι παράλληλα με το mouse-pad.
• Ακολουθήστε τις συστάσεις που αφορούν συνολικά στη σωστή θέση του σώματος.

Η εργονομική προστασία

Με τις παρακάτω εργονομικές βελτιώσεις μειώνεται ο κίνδυνος να εμφανιστούν προβλήματα υγείας από τη χρήση του
laptop:

• Χαλαρώνετε συχνά.
• Να έχετε συναίσθηση της στάσης του σώματός σας.
• Κάντε συχνά διαλείμματα, κάθε 20 – 30 λεπτά αν είναι δυνατόν.
• Αλλάζετε συχνά τη στάση του σώματός σας.
• Αλλάζετε τη θέση του φορητού υπολογιστή από τα γόνατα στο γραφείο κάθε 30 λεπτά. Η τοποθέτηση του υπολογιστή
  στα γόνατα χαλαρώνει τις ωμοπλάτες, ενώ βάζοντας τον υπολογιστή στο γραφείο χαλαρώνει ο αυχένας και μειώνεται
  η οπτική καταπόνηση.
• Ακολουθήστε τις αποδεδειγμένα εργονομικές θέσεις ώστε το πληκτρολόγιο να είναι όσο το δυνατόν πιο κοντά: 1. Δι-
  ατηρήστε τους καρπούς σε ουδέτερη θέση. 2. Διατηρήστε τους αγκώνες σε γωνία 90 μοιρών ή λίγο παραπάνω. 3. Τα
  αφτιά, οι ωμοπλάτες και οι αγκώνες πρέπει να βρίσκονται σε κατακόρυφη ευθυγράμμιση. 4. Οι ωμοπλάτες πρέπει να
  είναι χαλαρές. Μη στρέφετε τις ωμοπλάτες προς τα εμπρός ή να μην κυρτώνουν προς τα αυτιά. 5. Το κεφάλι και ο αυχένας πρέπει να είναι χαλαρωμένα. Μην αφήνετε το κεφάλι να σκύβει προς τα εμπρός έξω από την ευθυγράμμιση με τις ωμοπλάτες.
• Χρησιμοποιήστε κατάλληλες θέσεις των δακτύλων όταν γίνεται χρήση του πληκτρολογίου και του ποντικιού: 1. Χρησιμοποιήστε και τα δύο χέρια. 2. Διατηρήστε τα δάχτυλα χαλαρωμένα. 3. Δακτυλογραφήστε ακουμπώντας απαλά τα πλήκτρα. 4. Οι κινήσεις θα πρέπει να γίνονται από τους μεγάλους μύες της ωμοπλάτης. Μην απομονώνετε τους μικρότερους μύες του καρπού και του χεριού όταν δακτυλογραφείτε με το να ρίχνετε κάτω τους καρπούς.
• Προλάβετε την οπτική καταπόνηση και τους πονοκεφάλους: 1. Απομακρύνετε συχνά τη ματιά σας από την οθόνη
  και κοιτάζετε ένα μακρινό αντικείμενο. Ακολούθησε τον κανόνα 30 – 30 – 30 Δηλαδή, ξεκουράστε τα μάτια σας για
  30 δευτερόλεπτα, κοιτάζοντας 30 μέτρα μακριά, για κάθε 30 λεπτά δακτυλογράφησης! 2. Καθαρίζετε συχνά την οθό-
  νη χρησιμοποιώντας τα κατάλληλα αντιστατικά καθαριστικά. 3. Ρυθμίστε το μέγεθος, το χρώμα και το κοντράστ έτσι
  ώστε η ανάγνωση στην οθόνη να είναι άνετη. Αν παρ’ όλα αυτά παρατηρήσετε διάφορα συμπτώματα που συνδέονται με τη χρήση του φορητού υπολογιστή (πόνοι κ.λπ.), σταματήστε την εργασία και αναζητήστε θεραπεία: ο
  πόνος δεν είναι μια φυσιολογική συνέπεια της χρήσης του υπολογιστή και μην τον παραβλέπετε.

Προσοχή στη ζέστη !

Οι μοντέρνοι φορητοί υπολογιστές λειτουργούν με ταχύτατους μικροεπεξεργαστές που δημιουργούν θερμότητα, η οποία απομακρύνεται από τον ανεμιστήρα. Η αποτελεσματικότητα του ανεμιστήρα μειώνεται όταν ο φορητός υπολογιστής είναι τοποθετημένος πάνω σε στερεή επιφάνεια ή στα γόνατα του χρήστη. Ένα ζεστό laptop μπορεί να είναι απλώς άβολο όταν το χρησιμοποιούμε πάνω στα γόνατα, υπάρχει όμως και ο κίνδυνος να προκληθούν επιφανειακά δερματικά εγκαύματα, ακόμη και διαμέσου των ενδυμάτων. Αναφέρεται στη βιβλιογραφία η περίπτωση 50χρονου επιστήμονα που «έκαψε» την
περιοχή των γεννητικών οργάνων, έχοντας φορητό υπολογιστή για μία ώρα στα γόνατά του! Επιπλέον, η θερμότητα του
laptop μπορεί να μειώσει και τη γονιμότητα.

Οι φορητοί υπολογιστές (laptops) είναι σχεδόν αναπόσπαστο μέρος της ζωής των εφήβων σήμερα, καθώς έτσι μπορούν να σερφάρουν στο Internet, να παίζουν, αλλά και να κάνουν τις εργασίες τους σε οποιοδήποτε μέρος.