Καρκίνος της Μήτρας: Ιανουάριος – Μήνας ευαισθητοποίησης

Γράφει ο
Γεώργιος Δ. Βλάχος
Αναπληρωτής Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, με εξειδίκευση στη Γυναικολογική Ογκολογία, Συνεργάτης ΜΗΤΕΡΑ

Η μήτρα της γυναίκας αποτελείται από δύο μέρη: το ανώτερο, που ονομάζεται σώμα και μέσα του μεγαλώνει το έμβρυο, και το κατώτερο, που ονομάζεται τράχηλος και ενώνει το σώμα με τον κόλπο. Το εσωτερικό του σώματος καλύπτεται από το ενδομήτριο.  Ο καρκίνος του ενδομητρίου είναι ο συχνότερος γυναικολογικός καρκίνος στα ανεπτυγμένα κράτη λόγω αύξησης της ηλικίας των γυναικών, αλλά και της παχυσαρκίας, που ευθύνεται για το 38% εξ’ αυτών.

Συμπτώματα
Στα αρχικά στάδια οι γυναίκες δεν έχουν συμπτώματα. Αργότερα εμφανίζουν ακατάστατες αιμόρροιες και αυξημένα κολπικά υγρά. Στα προχωρημένα στάδια έχουν και πόνο στην πύελο.

Διάγνωση
Η διάγνωση γίνεται με τη βιοψία του ενδομητρίου με υστεροσκόπηση, με απόξεση ή με ειδικές μικροσυσκευές, είτε σε ασυμπτωματικές γυναίκες λόγω παχέος ενδομητρίου που φάνηκε σε τυχαίο υπερηχογράφημα ή λόγω ύπαρξης των προαναφερθέντων συμπτωμάτων.
Η σταδιοποίησή του είναι χειρουργική και γίνεται από τα ευρήματα του χειρουργού κατά την εγχείρηση και τις ιστολογικές εξετάσεις των παρασκευασμάτων.

Θεραπεία 
Η θεραπεία είναι κυρίως χειρουργική. Αφαιρείται η μήτρα (ολική ή ριζική υστερεκτομία), μετά ή άνευ λεμφαδενεκτομίας, ανάλογα με το στάδιο της νόσου. Μερικές φορές χρειάζεται να γίνει μετεγχειρητικά ακτινοθεραπεία ή και χημειοθεραπεία. Η επιβίωση εξαρτάται από το στάδιο της νόσου και πέντε χρόνια μετά την εμφάνιση της νόσου ζουν το 85%, το 68%, το 42% και το 22% των γυναικών που είχαν στάδιο Ι, ΙΙ, ΙΙΙ και VI αντίστοιχα.

Ειδικό τεστ για την πρόληψη της νόσου δεν υπάρχει, αλλά έγκαιρη διάγνωση μπορεί να γίνει αν η γυναίκα ελέγχεται μια φορά το χρόνο και όταν εμφανίσει αδικαιολόγητα αίμα από τον κόλπο, ιδίως εάν της έχει σταματήσει η περίοδος. Η δίαιτα και η άσκηση φαίνεται ότι παίζουν ρόλο στην πρόληψή του.

Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ο συχνότερος γυναικολογικός καρκίνος στις αναπτυσσόμενες χώρες λόγω της μη ύπαρξης τακτικού ελέγχου με Pap test. Η μόλυνση από τον ανθρώπινο θηλωματοϊό (HPV) είναι ο σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξή του, ενώ συντελούν η πρώιμη έναρξη σεξουαλικών επαφών, οι πολλοί σεξουαλικοί σύντροφοι, το κάπνισμα κ.λπ. Στην αρχή δεν υπάρχουν συμπτώματα και η διάγνωση γίνεται με βιοψία τραχήλου μετά από ένα παθολογικό Pap test. Αργότερα αρχίζουν ακατάστατες κολπικές αιμόρροιες ή έπειτα από επαφή, δύσοσμα κολπικά υγρά και στα προχωρημένα στάδια πόνος στην πύελο και συμπτώματα από την ουροδόχο κύστη και το έντερο. Η σταδιοποίηση είναι κλινική, γίνεται δηλαδή από την εξέταση του ιατρού και ορισμένες απλές εξετάσεις.

Η θεραπεία εξαρτάται από το στάδιο της νόσου, την ηλικία της γυναίκας και την επιθυμία της να γεννήσει. Έτσι στα αρχικά στάδια γίνεται ριζική υστερεκτομία ή τραχηλεκτομία και εξαίρεση των αντίστοιχων λεμφαδένων, ενώ στα προχωρημένα στάδια ταυτόχρονη – σύγχρονη χημειο-ακτινοθεραπεία. Η επιβίωση εξαρτάται από το στάδιο της νόσου και 5 χρόνια μετά την εμφάνισή της ζει το 80% – 90% των γυναικών με στάδιο Ι, το 60% – 75% με στάδιο ΙΙ, το 30% – 40% με στάδιο ΙΙΙ και το 3% – 15% με στάδιο IV. Πρόληψη της νόσου υπάρχει με την τακτική εξέταση της γυναικών με Pap test ή και HPV-DNA test, καθώς και με τον εμβολιασμό των κοριτσιών κατά των ιών HPV.

Ιανουάριος 2016