Εμμηνόπαυση: τι πρέπει να γνωρίζουμε;

Γράφει ο
Αντώνης Κακουλάκης
Μαιευτήρας – Γυναικολόγος
Μέλος Διοικητικού Συμβουλίου ΜΗΤΕΡΑ

Τι είναι η εμμηνόπαυση;

Εμμηνόπαυση είναι η περίοδος που σηματοδοτεί το τέλος της έμμηνου ρύσης στη γυναίκα. Είναι ουσιαστικά η μετάβαση από την αναπαραγωγική περίοδο σε αυτήν όπου δεν υπάρχουν πλέον οι γυναικολογικού τύπου ορμόνες (οιστρογόνα, προγεστερόνη, τεστοστερόνη) και επέρχεται διακοπή της ωοθηλακιορρηξία (ωορρηξία). Η μετάβαση αυτή γίνεται σταδιακά.

Τα τρία στάδια αυτής της διαδικασίας είναι τα εξής:

1. Περιεμμηνόπαυση: είναι το πρώτο στάδιο όπου τα επίπεδα οιστρογόνων και προγεστερόνης πέφτουν και επέρχεται μία μείωση της ροής του αίματος καθώς και αραίωση της ωορρηξίας.
2. Εμμηνόπαυση: είναι το επόμενο στάδιο όπου πλέον η έλλειψη της περιόδου είναι δώδεκα συνεχόμενοι μήνες. Οι ωοθήκες δεν παράγουν πλέον ωάρια.
3. Εγκατεστημένη εμμηνόπαυση: (σύμφωνα με την North American Menopause Society) είναι η περίοδος όπου πλέον των δώδεκα μηνών έλλειψη περιόδου (κατά μηνιαίου κύκλου) έχουμε την ανάπτυξη πιθανών συμπτωμάτων όπως κεφαλαλγίες, εξάψεις, αϋπνίες, εφιδρώσεις, ψυχοσυναισθηματική αστάθεια, οιδήματα με κατακράτηση υγρών και σύνοδο αύξησης βάρους. Επίσης η ξηρότητα που παρατηρείται στον κόλπο μπορεί να προκαλέσει δυσπαρευνία και συχνές λοιμώξεις του ουρογεννητικού συστήματος. Λόγω της έλλειψης των οιστρογόνων, πολύ συχνά έχουμε εμφάνιση οστεοπόρωσης καθώς και προβλημάτων από το καρδιαγγειακό σύστημα. Η εμφάνιση των παραπάνω συμπτωμάτων στο 20% των γυναικών είναι βαριά, στο 60% είναι ήπια, ενώ ένα 20% είναι ασυμπτωματικές.

Σε ποια ηλικία εμφανίζεται η εμμηνόπαυση;

Οι γυναίκες εισέρχονται στην εμμηνόπαυση περί τα 50 έτη. Βεβαίως υπάρχει και η έννοια της πρώιμης εμμηνόπαυσης όπου η έλευση της κλιμακτηρίου έρχεται ακόμα και σε ηλικία κάτω των 40 ετών. Δεν υπάρχει κάποιο προγνωστικό στοιχείο που να προβλέπει πότε αυτό το γεγονός θα λάβει χώρα.

Προδιαθεσικοί παράγοντες μπορεί να είναι κληρονομικό αίτιο από την πλευρά της μητέρας ή της γιαγιάς της γυναίκας. Επίσης κάποια παθολογική οντότητα όπου γίνεται από χρήση φαρμάκων όπως χημειοθεραπεία, ορμονών, ή χειρουργική επέμβαση επί των γεννητικών οργάνων.

Θεραπεία

Τα θεραπευτικά χαρακτηριστικά της εμμηνόπαυσης κινούνται προς δύο κατευθύνσεις:

1. Θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης με οιστρογόνα ή υποκατάστατα οιστρογόνων για την ανακούφιση των υποκείμενων συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης ή διατήρηση της περιόδου σε πρώιμη εμμηνόπαυση. Λόγω των σημαντικών ανεπιθύμητων ενεργειών και κινδύνων που δημιουργούν αυτά τα φάρμακα, θα πρέπει να λαμβάνονται για μικρό χρονικό διάστημα και όσο το δυνατόν λιγότερη δυνατή δοσολογία, συνυπολογίζοντας κλινοεργαστηριακές παραμέτρους του ατόμου που τα λαμβάνουν με συστηματική ιατρική επιτήρηση. Ιδιαίτερα σημειώνουμε τις περιπτώσεις εμφάνισης νεοπλασίας του μαστού, καρδιακών επεισοδίων και θρομβώσεων του αίματος.
2. Θεραπεία οστεοπόρωσης που απαιτείται η συμβουλή του θεράποντος ιατρού σε συνδυασμό με τον έλεγχο μέσω της μέτρησης της οστικής πυκνότητας των οστών και των αιματολογικών παραμέτρων του οργανισμού. Τα συγκεκριμένα θεραπευτικά σχήματα που χορηγούνται μειώνουν την πιθανότητα οστεοπορωτικών καταγμάτων της Οσφυϊκή Μοίρα Σπονδυλικής Στήλης και της κεφαλής του μηριαίου οστού.

Τελικά πρέπει μία γυναίκα να φοβάται την εμμηνόπαυση;

Η αύξηση του μέσου όρου ζωής κατά τον 20^ο αιώνα έχει ως αποτέλεσμα οι περισσότερες γυναίκες να φθάνουν στην ηλικία της εμμηνόπαυσης και να διανύουν πολλά χρόνια σε αυτήν. Με την κατάλληλη ψυχοσωματική καθοδήγηση μέσω των λειτουργών υγείας αλλά και της ψυχολογικής συμπαράστασης εκ μέρους του οικογενειακού περιβάλλοντος της εμμηνοπαυσιακής γυναίκας, η περίοδος αυτή της ζωής της μπορεί να παραμείνει δημιουργική, γεμάτη υγεία και συναισθηματική πληρότητα.