COVID-19 & Πνευμονική εμβολή

Γράφει η
Καπετάνιου Αικατερίνη
Παθολόγος
Διευθύντρια ΣΤ’ Παθολογικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ

Τι είναι η πνευμονική εμβολή;

Πνευμονική εμβολή είναι η απόφραξη ενός ή περισσοτέρων κλάδων της πνευμονικής αρτηρίας, συνήθως από θρόμβο των κάτω άκρων. Είναι η τρίτη συχνότερη αιτία θανάτου, μετά από το οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου και το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο στις Η.Π.Α.

Η έγκαιρη διάγνωση είναι πολύ σημαντική διότι σε ποσοστό 22% η διάγνωση μπαίνει στη νεκροτομή.

Συχνά μεταμφιεζόμενη νόσος- πρόκληση για τον κλινικό ιατρό, γιατί η κλασική τετράδα «πλευροδυνία-βήχας-δύσπνοια-αιμόπτυση» συνήθως απουσιάζει.

Η κλινική υποψία είναι το πρώτο βήμα για τη διάγνωση.

Έντονο προβληματισμό προκαλεί ο ιός Covid-19, διότι μπορεί να προσβάλλει νέους χωρίς συνοσηρότητες και να τους προκαλέσει θανατηφόρες επιπλοκές, όπως διάχυτη ενδαγγειακή πήξη, πολυοργανική ανεπάρκεια, εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση ή πνευμονική εμβολή.

Από τα τέλη Φεβρουαρίου, στα μεγάλα νοσοκομεία υποδοχής ασθενών με κορωνοϊό, είχε παρατηρηθεί αυξημένο ποσοστό θρομβώσεων και διαταραχών της πήξης. Ο θάνατος του 42χρονου Γερμανού καθηγητή στην Κρήτη προβλημάτισε τον ιατρικό κόσμο.

Σε μελέτες από την Κίνα, το ποσοστό φλεβικής θρομβοεμβολικής νόσου ήταν στο 25% και μάλιστα αυτοί οι ασθενείς είχαν χειρότερη πρόγνωση και σχεδόν οι μισοί κατέληξαν. Επιπλέον, σε νεκροτομικά ευρήματα παρατηρήθηκε παρουσία μικροθρόμβων στα τριχοειδή των πνευμόνων. Ένας στους τρεις θανάτους οφειλόταν σε πνευμονική εμβολή και το 58% έφερε ευρήματα φλεβικής θρομβοεμβολικής νόσου, πολλές φορές χωρίς εμφανή συμπτωματολογία (π.χ. βήχα, δύσπνοια, υποξυγοναιμία, πλευροδυνία, ταχυκαρδία).

Ασθενείς με Covid-19

Ασθενείς με Covid-19, σε ποσοστό 20% χρειάζονται ενδονοσοκομειακή νοσηλεία, το 5% εξ’ αυτών θα παρουσιάσουν ραγδαία επιδείνωση της κλινικής τους κατάστασης και θα μεταφερθούν σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας ή Μονάδα Αυξημένης Φροντίδας. Το σύνολο των νοσηλευόμενων με Covid-19 κινδυνεύουν να παρουσιάσουν φλεβική θρόμβωση ή πνευμονική εμβολή με μοιραίες συνέπειες. Επίσης, το 75% των ασθενών που κατέληξαν παρουσίασαν διάχυτη ενδαγγειακή πήξη, μία εξαιρετικά σοβαρή και ραγδαία εξελισσόμενη κατάσταση που προκαλεί θρομβώσεις μικρών αγγείων των πνευμόνων και γρήγορη κατάληξη.

Ασθενείς που νοσηλεύονται για κοινή πνευμονία σε ποσοστό 10% θα παρουσιάσουν φλεβική θρόμβωση. Βεβαίως αυτό το ποσοστό αυξάνεται σε ασθενείς με προδιαθεσικούς παράγοντες (σακχαρώδης διαβήτης, αρτηριακή υπέρταση, στεφανιαία νόσος, παχυσαρκία, προχωρημένη ηλικία) και γι’ αυτό χορηγούμε προφυλακτική δόση ηπαρίνης μικρού μοριακού βάρους.

Οι ασθενείς που θα ωφεληθούν από την προφυλακτική χορήγηση ηπαρίνης μικρού μοριακού βάρους σε λοιμώξεις αναπνευστικού από ιούς π.χ. γρίπη, μικρόβια είναι το 30% του συνόλου. Αντίθετα οι ασθενείς του Covid-19 κατατάσσονται στην κατηγορία υψηλού κινδύνου για πνευμονική εμβολή.

Από το 2002-2005 με την επιδημία SARS  στην Ασία, είχε γίνει αντιληπτό πως ο κορωνοϊός προκαλεί διαταραχή στην πήξη. Τώρα στην πανδημία Covid-19 έγινε αντιληπτό πως η θρόμβωση είναι μια κεντρική διαδικασία στη φυσική ιστορία της νόσου, που οδηγεί στην κλινική επιδείνωση και στον θάνατο.

Χαρακτηριστικά στη Γαλλία ο πρώτος καταγεγραμμένος θάνατος από Covid-19 προήλθε από πνευμονική εμβολή.

Πρέπει να λαμβάνουν αντιπηκτική αγωγή ασθενείς με θρομβοφιλία;

Ένα σύγχρονο ερώτημα που απασχολεί τον ιατρικό κόσμο αλλά δεν υπάρχει εύκολη απάντηση είναι εάν θα πρέπει να λάβουν αντιπηκτική αγωγή και σε ποια δόση ασθενείς με θρομβοφιλία, που νοσούν αλλά δεν έχουν συμπτώματα που να επιβάλλουν νοσηλεία. Εδώ χρειάζεται εξατομικευμένη απόφαση για χορήγηση ή όχι θρομβοπροφύλαξης, λαμβάνοντας υπόψιν τις παρενέργειες των αντιπηκτικών φαρμάκων.

Η Διεθνής Εταιρεία Θρόμβωσης Αιμόστασης (ISTH) καθώς και η Ελληνική Αιματολογική Εταιρεία εξέδωσαν συστάσεις, με βάση νεότερες δημοσιεύσεις, έτσι ώστε οι ασθενείς να λαμβάνουν ενδιάμεσες δόσεις θρομβοπροφύλαξης υπό εντατική παρακολούθηση και εξατομίκευση.

Τέλος, πρέπει να αναφερθώ στη σημαντική βοήθεια του Καθηγητή Γρηγόρη Γεροτζιάφα, Καθηγητή Αιματολογίας στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης, όπου η ομάδα του συντονίζει μια διεθνή προσπάθεια για την πρόληψη και τη θεραπεία της φλεβοθρόμβωσης στην πανδημία Covid-19.