Παιδογυναικολόγος: Όταν τα προβλήματα ξεκινούν από νωρίς

Γράφει ο
Παναγιώτης Χριστόπουλος
Μαιευτήρας-Γυναικολόγος, Επιστ. Συνεργάτης ΛΗΤΩ – Παίδων ΜΗΤΕΡΑ, Διδάκτωρ Παν/μίου Αθηνών, Ειδικός Παιδογυναικολόγος, Συντονιστής Παιδογυναικολόγων Ευρώπης

Δεν είναι καθόλου σπάνιο, μικρά κορίτσια να εμφανίζουν γυναικολογικά προβλήματα – και μάλιστα όχι μόνο αυτά που συνδέονται με την «πρώιμη εφηβεία». Στις περιπτώσεις αυτές είναι απαραίτητη η βοήθεια του παιδογυναικολόγου. Ποια είναι, όμως, τα συνήθη παιδογυναικολογικά προβλήματα  που μπορεί να προκύψουν και τι πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς;

Προκαλεί έκπληξη σε πολλούς η εμφάνιση γυναικολογικών προβλημάτων σε μικρά κορίτσια. Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι τα γυναικολογικά προβλήματα αφορούν μόνο τις μεγαλύτερες ηλικίες. Όμως, με λίγο περισσότερη σκέψη θα συμφωνήσουμε όλοι ότι είναι απόλυτα αναμενόμενη η παρουσία γυναικολογικών προβλημάτων και στα παιδιά. Συγκεκριμένα:

• Το συχνότερο γυναικολογικό πρόβλημα στα μικρά κορίτσια οφείλεται στην κακή υγιεινή, με την ενούρηση και εγκόπριση μέσα στην πάνα να έχουν ως αποτέλεσμα πολλά μικρόβια του εντέρου και των κοπράνων να μεταφέρονται προς τον κόλπο. Το πρόβλημα συνεχίζεται και με την κακή υγιεινή που μπορεί να έχουν στον παιδικό σταθμό ή το σχολείο μετά την τουαλέτα. Τέλος, η αυτοεξερεύνηση του σώματος (και των γεννητικών οργάνων) με τα λερωμένα από το παιχνίδι χέρια τους, μεταφέρει ακόμα περισσότερα μικρόβια. Έτσι, η εμφάνιση κολπίτιδας είναι πάρα πολύ συχνή. Πιο συγκεκριμένα, υπολογίζεται ότι 9 στα 10 κορίτσια θα εμφανίσουν τουλάχιστον ένα επεισόδιο κολπίτιδας μέχρι την ηλικία των 10 ετών. Η αντιμετώπιση του προβλήματος πρέπει να γίνει με προσοχή από παιδογυναικολόγο, καθώς η απαραίτητη λήψη κολπικών υγρών για εξέταση απαιτεί ειδική εκπαίδευση και πείρα. Η θεραπεία πρέπει να είναι στοχευμένη και όχι επιπόλαια ή τυχαία.
• Πολύ συχνά, ακόμα ένα πρόβλημα που εμφανίζεται στα έξω γεννητικά όργανα των μικρών κοριτσιών είναι η σύμμυση των μικρών χειλέων του αιδοίου. Οι γονείς ή ο παιδίατρος παρατηρούν ότι τα μικρά χείλη του αιδοίου «έχουν κολλήσει» μεταξύ τους και συνεπώς η είσοδος του κόλπου του παιδιού είναι κλειστή. Αυτό μπορεί να επιδεινώνεται με γρήγορο ρυθμό και να φτάσει μέχρι το σχεδόν ολοκληρωτικό κλείσιμο του κόλπου και την αδυναμία του παιδιού να ουρήσει, καθώς τα ούρα εγκλωβίζονται και δεν μπορούν να αποβληθούν με ευκολία.
• Άλλο συχνό γυναικολογικό πρόβλημα στην παιδική ηλικία είναι η εμφάνιση πρώιμης ήβης (ή «πρώιμης εφηβείας», όπως πολλοί την αναφέρουν). Η πρόωρη ανάπτυξη των μαστών και η εμφάνιση τρίχωσης στα γεννητικά όργανα είναι συνήθως τα σημάδια που θα οδηγήσουν τους γονείς στην αναζήτηση παιδογυναικολόγου. Ο μεγαλύτερος φόβος είναι ότι η ανάπτυξη σε ύψος θα σταματήσει πιο νωρίς και έτσι το κορίτσι θα μείνει με χαμηλό ανάστημα. Με τις κατάλληλες ειδικές εξετάσεις σε βάθος, θα καταφέρουμε να αναγνωρίσουμε αν υπάρχει πρόβλημα και θα βρούμε την κατάλληλη αντιμετώπιση.
• Η παρουσία ξένου σώματος μέσα στον κόλπο είναι ένα πρόβλημα που εμφανίζεται συχνότερα απ’ όσο πολλοί πιστεύουν. Κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού ή της διερεύνησης του σώματος, το μικρό κορίτσι μπορεί να τοποθετήσει μικροαντικείμενα μέσα στον κόλπο του. Αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα την εμφάνιση κολπίτιδας που, πάρα τις στοχευμένες θεραπείες έπειτα από καλλιέργεια κολπικού υγρού, επαναλαμβάνεται συνεχώς. Στα χέρια του παιδογυναικολόγου, η παρθενοσκόπηση είναι μια ασφαλής εξέταση, που δίνει λύση στο πρόβλημα.
• Οι τραυματισμοί των γεννητικών οργάνων είναι αρκετά συχνοί και πανικοβάλλουν τους γονείς. Τα συχνότερα σημεία στα οποία μπορεί να τραυματιστεί ένα κορίτσι στα γυναικολογικά όργανά του είναι η πτώση από το κρεβάτι, το ατύχημα στην άκρη της πισίνας, το ποδήλατο ή η παιδική χαρά κ.α. Σε πολλές περιπτώσεις απαιτείται η χειρουργική συρραφή και αποκατάσταση του τραύματος. Η σωστή αντιμετώπιση απαιτεί πείρα και εξοικείωση με αυτές τις επεμβάσεις στα παιδιά.
• Πιο σπάνια μπορεί να υπάρχουν και άλλες διαταραχές στα παιδιά, όπως κύστες στην ωοθήκη, προβλήματα από τον μαστό, αμφίβολα έξω γεννητικά όργανα (γνωστά στο ευρύ κοινό ως ερμαφρόδιτα) και διάφορα άλλα. Τα προβλήματα αυτά απαιτούν ειδικές γνώσεις τόσο για τη σωστή διάγνωση όσο και για την αποτελεσματική αντιμετώπιση τους.

Τα βασικά σημεία

Η παιδογυναικολογική εξέταση πρέπει να γίνεται στις κατάλληλες συνθήκες και προϋποθέσεις, στο κατάλληλα διαμορφωμένο περιβάλλον και με τον σωστό τρόπο και τα σωστά εργαλεία. Επίσης, πρέπει να είναι κατάλληλος ο χειρισμός και η συμπεριφορά προς το παιδί και τους γονείς. Πρέπει να γίνεται πλήρης ενημέρωση προς τη μητέρα, ώστε να μην υπάρχει φόβος και δυσπιστία σχετικά με τον τρόπο εξέτασης και κυρίως για το γεγονός, ότι δεν πρόκειται «να πειραχτεί» ο παρθενικός υμένας. Θα πρέπει επίσης να τονιστεί ότι για την εξέταση χρειάζεται και η ανάλογη πείρα εκ μέρους του γιατρού.

Συμπερασματικά, κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας είναι πιθανό να εμφανιστούν πολλές γυναικολογικές παθήσεις. Ο παιδογυναικολόγος είναι ο εξειδικευμένος γυναικολόγος που έχει την κατάλληλη εκπαίδευση και πείρα για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα και να προστατεύσει την υγεία του μικρού κοριτσιού, από γυναικολογικής πλευράς.