Δυσκοιλιότητα: Πότε πρέπει να ανησυχούν οι γονείς

Γράφει η
Ελευθερία Ρώμα
Επιστημονική Υπεύθυνη Παιδογαστρεντερολογικού Τμήματος Παίδων ΜΗΤΕΡΑ
Ομότιμη Καθηγήτρια Παιδιατρικής Γαστρεντερολογίας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

Η δυσκοιλιότητα είναι ένα συνηθισμένο πρόβλημα στα παιδιά όλων των ηλικιών. Οι γονείς θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η συχνότητα και η ποιότητα των κενώσεων φυσιολογικά ποικίλλουν ανάλογα με την ηλικία και τη διατροφή. Στα μη θηλάζοντα βρέφη οι κενώσεις είναι περίπου 2-3 ημερησίως, ενώ στα θηλάζοντα κυμαίνονται από μία μετά από κάθε γεύμα έως μία κάθε εβδομάδα. Πάνω από την ηλικία των 4 ετών οι φυσιολογικές κενώσεις κυμαίνονται από 3 την ημέρα μέχρι 3 την εβδομάδα, αρκεί να μην είναι σκληρές.

Πολλά παιδιά με δυσκοιλιότητα αναπτύσσουν περίεργες συνήθειες όταν νιώθουν ότι θα έχουν κένωση  με στόχο να την αποφύγουν, με αποτέλεσμα την κατακράτηση κοπράνων, γεγονός που αποτελεί τη συχνότερη αιτία δυσκοιλιότητας.

••• Τα βρέφη τεντώνουν τον κορμό τους, σφίγγουν τους γλουτούς τους και κλαίνε.

••• Τα νήπια κινούνται μπρος-πίσω, ενώ συγχρόνως σφίγγουν γλουτούς και μηρούς, στέκονται στις μύτες των ποδιών, περιστρέφονται, είναι νευρικά, κάθονται σταυροπόδι ή παίρνουν περίεργες στάσεις, για να αποφύγουν την κένωση.

••• Τα παιδιά μπορεί να κρύβονται σε μια γωνιά ή σε άλλους ειδικούς χώρους, ενώ παίρνουν τις χαρακτηριστικές αυτές στάσεις.

Οι αιτίες

Συχνά ένα παιδί μπορεί να αναβάλλει την κένωση αν δεν υπάρχει ο κατάλληλος χώρος, είναι απασχολημένο ή το κάνει ηθελημένα για να αποφύγει τον πόνο ή να αποσπάσει την προσοχή, με αποτέλεσμα τα κόπρανα να γίνουν σκληρά, να δημιουργηθούν ραγάδες στον πρωκτό και να πονάει όταν προσπαθεί να τα βγάλει. 

Οργανικά προβλήματα προκαλούν δυσκοιλιότητα σε ποσοστό λιγότερο από 5% και τα πιο συχνά αίτια είναι το συγγενές μεγάκολο (νόσος του Hirschsprung), ανωμαλίες στον πρωκτό, προβλήματα στο νωτιαίο μυελό, κοιλιοκάκη  και μερικά φάρμακα.

Οι γονείς θα πρέπει να ανησυχήσουν όταν το μη θηλάζον βρέφος δεν έχει καθημερινή κένωση, τα κόπρανα είναι σκληρά, δεν τρώει καλά, χάνει βάρος, έχει φουσκωμένη κοιλιά ή αίμα στην πάνα του. Για το μεγαλύτερο παιδί να ανησυχήσουν όταν η δυσκοιλιότητα συνοδεύεται από κοιλιακά άλγη, αίμα στα κόπρανα, μετεωρισμό κοιλιάς.

Αντιμετώπιση

Η  θεραπεία είναι απαραίτητη αν το παιδί έχει σκληρά κόπρανα ή πόνο στην κένωση. Στις περισσότερες περιπτώσεις η δυσκοιλιότητα υποχωρεί με υπακτικά όπως λακτουλόζη, λακτιτόλη, πολυαιθυλενική γλυκόλη και αύξηση των φυτικών ινών. Σπανιότερα για 1 ή 2 ημέρες, για την άμεση κένωση του εντέρου, μπορεί να χορηγηθεί σέννα (x-prep) για να συνεχισθούν στο επόμενο διάστημα τα πιο πάνω υπακτικά για μερικούς μήνες.

Οι γονείς πρέπει να αποφεύγουν:

••• να συζητούν συνεχώς για το πρόβλημα μπροστά στο παιδί και να το ρωτούν συνεχώς,

••• να χρησιμοποιούν συχνά κλύσματα και υπόθετα, γιατί το παιδί τρομάζει και αυξάνει την κατακράτηση κοπράνων,

••• να διακόπτουν γρήγορα ή απότομα τη θεραπεία, που συνήθως διαρκεί μήνες, γιατί διαφορετικά θα είναι συχνή η υποτροπή.