Καρκίνος του ενδομητρίου: νεότερα στη χειρουργική αντιμετώπιση

Γράφει ο
Βασίλης Σιούλας
Γυναικολόγος Ογκολόγος (MSKCC/ESGO)
Υπεύθυνος Ιατρείου Γυναικολογικής Ογκολογίας ΜΗΤΕΡΑ, Επιστημ. Συνεργάτης ΥΓΕΙΑ

Ο καρκίνος του ενδομητρίου είναι η πιο συχνή κακοήθεια του γυναικείου γεννητικού συστήματος στις δυτικές χώρες. Παρ’ όλα αυτά, όταν η νόσος βρίσκεται σε αρχικό στάδιο, η πιθανότητα ίασης των ασθενών είναι πολύ μεγάλη. Σε αυτά τα πλαίσια, κεντρικό ρόλο έχει η αποτελεσματική χειρουργική αντιμετώπιση.

Ποιοί είναι οι στόχοι της χειρουργικής αντιμετώπισης της νόσου;

Στόχος της χειρουργικής θεραπείας είναι η σταδιοποίηση της νόσου, δηλαδή ο καθορισμός της έκτασης της. Η ολική αφαίρεση της μήτρας (υστερεκτομή), των σαλπίγγων και των ωοθηκών αποτελούν τη βάση της χειρουργικής αντιμετώπισης. Αν και η νόσος συνηθέστερα περιορίζεται στη μήτρα (στάδιο Ι), ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του όγκου, ο κίνδυνος λεμφαδενικών μεταστάσεων σε ορισμένες ασθενείς είναι υπαρκτός. Δυστυχώς, όμως, οι απεικονιστικές εξετάσεις προεγχειρητικά (π.χ. μαγνητική τομογραφία) δεν πετυχαίνουν πάντα να τις αναδείξουν. Ως αποτέλεσμα αυτού, η αφαίρεση των λεμφαδένων στη διάρκεια του χειρουργείου για διερεύνηση πιθανών μεταστάσεων είναι πολλές φορές επιβεβλημένη.

Πώς γίνεται σήμερα ο έλεγχος των λεμφαδενικών μεταστάσεων στα μεγαλύτερα ογκολογικά κέντρα;

Στο παρελθόν, οι Γυναικολόγοι Ογκολόγοι κατέφευγαν στη συστηματική αφαίρεση των πυελικών και παραορτικών λεμφαδένων για τον αποκλεισμό της ύπαρξης μεταστάσεων. Με αυτό τον τρόπο, αυξάνονταν πολύ οι κίνδυνοι διεγχειρητικών και απώτερων επιπλοκών, με κυριότερη την εμφάνιση λεμφοιδήματος. Επιπλέον, η σύγχρονη βιβλιογραφία έδειξε πως αυτές οι επεμβάσεις δεν συνδέονταν με μεγαλύτερη επιβίωση. Για αυτούς τους λόγους, οι ασθενείς που δεν έχουν νόσο με πολύ επιθετικά χαρακτηριστικά αντιμετωπίζονται στα μεγαλύτερα ογκολογικά κέντρα των ΗΠΑ με την τεχνική του λεμφαδένα-φρουρού. Με βάση την εκτεταμένη μας εμπειρία στο Memorial Sloan Kettering Cancer Center της Νέας Υόρκης, αυτή η τεχνική εφαρμόζεται, πλέον, και στον Όμιλο ΥΓΕΙΑ.

Ποια είναι η αξία του λεμφαδένα-φρουρού;

Η τεχνική του λεμφαδένα-φρουρού στηρίζεται στη διεγχειρητική ανεύρεση του πρώτου λεμφαδένα που δέχεται λέμφο από τον όγκο και, επομένως, έχει τη μεγαλύτερη πιθανότητα να είναι προσβεβλημένος επί λεμφαδενικών μεταστάσεων. Μετά την αφαίρεσή του, ο λεμφαδένας-φρουρός επεξεργάζεται με ειδικό τρόπο, με αποτέλεσμα να αναγνωρίζονται ακόμα και μεταστάσεις με τη μορφή μεμονωμένων καρκινικών κυττάρων. Τα παραπάνω έχουν ως αποτέλεσμα να διαγιγνώσκονται περισσότερες μεταστάσεις στους λεμφαδένες, παρά το γεγονός ότι αφαιρείται μικρότερος αριθμός τους. Με άλλα λόγια, αυξάνεται έτσι κατά πολύ η ακρίβεια στη χειρουργική αντιμετώπιση της νόσου, ενώ περιορίζονται οι επιπλοκές της.

Πώς εντοπίζεται ο λεμφαδένας-φρουρός στη διάρκεια του χειρουργείου;

Στις μέρες μας, για τον εντοπισμό του λεμφαδένα-φρουρού στον καρκίνο του ενδομητρίου, χρησιμοποιείται η χρωστική ICG (indocyanine green). Δεδομένου, όμως, πως αυτή δεν φαίνεται στο ανθρώπινο μάτι, απαραίτητη προϋπόθεση για τη χρήση της είναι η ύπαρξη ειδικής κάμερας που να την αναγνωρίζει. Αυτό διασφαλίζεται με τη ρομποτική χειρουργική με το σύστημα DaVinci Xi, λόγω της ενσωματωμένης κάμερας Firefly που διαθέτει.

Τι επιπλέον πλεονεκτήματα δίνει στις ασθενείς η χειρουργική αντιμετώπιση με αυτό τον τρόπο;

Η αντιμετώπιση των ασθενών με καρκίνο του ενδομητρίου με τις μεθόδους της ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής, όπως είναι η ρομποτική, διασφαλίζει περαιτέρω:

την πολύ λιγότερη απώλεια αίματος
τη μικρότερη πιθανότητα λοιμώξεων του χειρουργικού τραύματος ή μετεγχειρητικής κήλης
την ελαχιστοποίηση του μετεγχειρητικού πόνου
την ταχύτερη ανάρρωση των ασθενών. Είναι χαρακτηριστικό ότι πολύ συχνά απαιτείται νοσηλεία μόλις 24 ωρών.
το καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα στην περιοχή των τομών